){kind=link}
Alfabeti i Kirilit dhe Metodit nuk ishte për serbët
nga Fahri Xharra
Si lindi cirilica e serbëve ?
Edhe serbët janë të vonshëm sa i përket shkrim-leximit. Pa hyrë në shkrimet dhe botimet e tyre vetëmashtruese dhe falsifikuese të tregojmë se shkrimin e tyre që quhet Çirilica e Vukit (Вукова ћирилица) është një variant i shkrim cirilik rus të cilin e zhvilloi gjuhëtari serb (me prejardhje shqiptare) Vuk Karaxhiq, në gjysmën e parë të shek.19-të, i cili i ka 30 shkronja.
Deri në fund të shek. 18, serbët shkruanin me një slavenosrbski shkrim arkaik, që ishte i njohur vetëm për shtresën kishtare, dhe pak i kuptueshëm për popullin e vet (славеносербски, архаични језик свештенства и виших слојева, тешко разумљив обичном народу.) Shkruhej në çiriliken serbe në të cilën nuk ishin të gjitha shkronjat e gjuhës serbe. Vuk Stefanoviq Karaxhiqi në vitin 1818, e krijoi azbuken (alfabetin) serbe. Nga alfabeti rus ai i largoi ato shkronja që nuk gjenin shprehje në gjuhën serbe: и, ю, й, ъ, ь, щ, я dhe i futi 6 shkronja tjera (po ashtu të huazuara): ћ, ђ, љ, њ, ј, и, џ, shkronjën j e mori nga latinishtja dhe atë џ nga çirilica (kishtare) rumune.
.
Pra thëniet e tyre që çirilicën iu krijoi Çirili dhe Metodi, biejnë në ujë se atëherë kur Çirili e shkroi “glagolicen” serbët ishin në konglomerat fukarenjsh ardhacakë në shërbim të Bizantit.
Cilët ishin Kirili dhe Metodi?
Thuhet se ishin grekë nga Selaniku (Κύριλλος και Μεθόδιος) por si zakonisht në literaturë dhe histori çka ishte byzantine ishte domosdoshmërisht greke, e që nuk është e vërtetë. Thuhet se ata e “kanë përhapur” shkrim-leximin në mesin e sllavëve analfabetë në Principatën e Moravisë (Ћирило је рођен 827. или 828., а Методије 815. или 820. године) [1] браћа из Солуна, који су ширилиписменост и хришћанство међу неписменим Словенима у Великоморавској кнежевини и Панонији.Својим радом они су помагали културни напредак Словена због чега су остали упамћени као “словенски апостоли”. Они су направили глагољицу, прво писмо Словена )
.
Pra glagolica u bë për sllavët e Moravisë. Ata ende ishin paganë dhe qëllimi i përhapjes së ortodosizmit iu solli edhe shkrim-leximin.
Cirili fliste shumë gjuhë si edhe arabisht dhe hebraisht.
Sipas asaj që shkruhet në “Žitiju Ćirilovom” dhe “Žitiju Metodijevom”, nga knezi i Moravisë Rastislavi (842-871), u kërkua që Bizanti të dërgonte misionarë për gjendjen e fesë te populli i tij me qëllim që ata të largohen nga paganizmi; dhe me një gjuhë që për popullin është e kuptueshme.
Pra Kirili dhe Metodi u angazhuan dhe e bënë alfabetin “glagolik” për at pjesë sllave.
Ju rikujtoj, shek. e 9, kur serbët ende silleshin në mes të paganizmit të tyre dhe ordoksizmit.
.
Galgolica pra i kishte 42 shkronja, pse?
Sot dhe atëherë vetëm gjuha çeke i ka 41 germa (The Czech alphabet consists of 41 letters.
Russian alphabet consists of 33 letters.
Bulgarian number of letters to 30.
Slovak It includes all 26 letters Serbian It includes all 30letters Croatian alphabet consists of 30 letters.
Eshtë interesante të ceket, se vetëm kroatët e ruajtën glagolicën që nga shek.12 te shkrim i liturgjive.
.
Po Kirili, nga e mori “idenë” për shkronjat e ashtuquajtura glagolike? Janë bërë studime të mira në këtë lëmi (nga shqiptarët, asgjë)
Alfabeti ilirik “Alpha[betum] Illiricum Divi Hieronymi”
Në shekullin e mesëm “Glagolica” njihej si shkrimi i Shën Jeronimit (St. Jerome (342-429), të cilin e propagonin kroatët. Kroatet par deroi në shekullin e 18, e shpërndanin se glagolica, të cilin e përdorin edhe në Dalmaci ishte the Holy Scripture, oëe their existence to the famous church father St. Jerome.
,
Por pa e zgjatur shumë, shkrimi i Shën Jeronimit dhe ai i Kirilit ishin me origjinë Pelazge-Frigje.
(There’s many theories on the appearance of the Glagolic script, from the presumed Pelasgo-Phrygian origin, Linear A-B/ Etruscan scripts, ‘Syriac’ hypothesis, through that of the renowned doctor and scholar St. Jerome (lat. Hyeronimus) of the 4-5-th century, to the authentic narrative of the tëo learned brothers from Macedonia, SS. Cyril & Methodius and the modern claims of the national-politicized 20th century scholars.)
Referencat e rekomanduara:
“Handbook of Old Church Slavonic” by R. Auty, 1977.
“Hrvatsko-Glagoljska Knjiga o Esteri” by Vesna Badurina-Stipčević.
“Origin And Development Of Writing” by Petar Hr. Ilievski,
Fahri Xharra, Gjakovë