Vrasja pabesisht e dijetarit
don Nikollë Gazulli (1893-1946)
nga Fritz Radovani
me rastin e 70 vjetorit te vrasjes
…Kallxon nji zojë e cila, aso kohe bante punën si përkthyese në shërbim personal të sekretarit të Partisë Enver Hoxhës, në marrëdhanje diplomatike me ambasadën e Jugosllavisë në Tiranë, si nji ditë me nji bashkëfjalim ndërmjet ambasadorit titist e Enverit, ky i fundit shend e verë i paska pasë kumtue përfaqësuesit të Beogradit gati-gati si tue u krenue: “E mbytëm Patër Anton Harapin e, me té kemi plagosë për vdekje Klerin Katolik!..”
Simbas rrëfimit të grues, ambasadori diplomat i vjetër pan-serbian i paska pasë përgjegjë: “Po, po! Po keni endè gjallë Patër Gjon Shllakun, i cili peshon shumë, duhet – vazhdoi ai – simbas porosisë që kam prej qeverisë sime, të zhdukni Shllakun dhe të shkatrroni kulm e themel çerdhen e Klerit Katolik në Shkodër, me në krye Françeskanët!” – shkruen At Daniel Gjeçaj O.F.M. tek libri “Martirizimi i Kishës Katolike Shqiptare 1944 – 1990” fq. 36, 1993.
Aty ku u lé Besa dhe Burrnia, tash 70 vjet po mbretnon tradhëtia!
Po kush ishte Ky Burrë që as i tutej syni nga bishat antishqiptare?!
Asht i Fisit shekullor të Gazullorëve. Asht lé me 1893, në Dajç të Zadrimës. Gjimnazin e ka përfundue në ata themele ku qeveria jugosllave porositë mikun e vet gjinokastrit, që sa ma parë “me e shkatrrue me kulm e themel at çerdhe”… Studimet e nalta i vazhdoi në Insbruck dhe Tirol për filozofi dhe teologji. Në 1917, shugurohet në Romë. Vjen në Atdhe dhe i kushtohet prirjes së vet në lamen e gjuhësisë, ku mbetë shkenctar i vërtetë. Koha e prodhimtarisë asht shumë e shkurtë tue dijtë se edhe në 1927, u dënue katër vjet burg nga Ahmet Zogu, pikërisht kur vari vllaun e Tij Don Gjon Gazullin, në 1927 në Shkodër.
Asht e vërtetë se “Malësorët e Veriut në 2000 vjetë nuk e ndrruen Fenë Katolike”, po si e ruejtën dhe me sa gjak i lanë Ata shkambijë e shpellat, ku në dy gjunjë ndër shtroje e mbuloje kashtet luteshin para Kryqit dhe betoheshin për “Besë, Burrni e Bujari”, ndaj mikut dhe shokut, at e dijnë vetëm Ata shkrepa, ku asht daltue historia e Atyne Viseve!
Pabesia e “çlirimtarëve” të Enver Hoxhës, Koçi Xoxes dhe Mehmet Shehut ndaj Veriut, sot duhet zanë vendin kryesor në faqet e historisë, dhe duhet t’i bahet e kjartë kryesisht Rinisë Shqiptare, se “çlirimtarët” zhytën Shqipninë e Gjergj Kastriotit në vitin 1944, nën thundrat gjakatare të sllavokomunistëve jugosllavë, grekë dhe bolshevikë stalinistë.
Kur ndër krahinat e Berdicës vazhdonte qëndresa antikomuniste, në Dhjetor të 1944, mbas Taraboshit ishin të rreshtuem formacionet jugosllave me shtypë rezistencën…
Kur krimineli Mehmet Shehu nuk ia doli me thye pritën e Prekë Calit, tradhëtisht i ra mbas shpine nga krahinat e pushtueme prej forcave jugosllave, të cilat morën pjesë në luftën kundër Malësorëve të Kelmendit përkrah “çlirimtarëve” tradhëtarë të M. Shehut, dhe mbasi vranë 118 Burra të Malësisë, i hodhën ndër lumej e prroska…
Pandi Kristo pohon: “Ato Lleshrat e Prengrat i kemi vrarë faj e pafaj vetëm sepse kanë qenë katolikë!” Lista e kriminelëve vrastarë asht ajo që ka dekorue kryeministri Rama.
Po, per Klerikët katolikë kishte ndonjë “urdhër sekret” nga E.Hoxha? – Edhe ajo asht e ruejtun pranë arkivit të “Seksionit Katolik në Degën e Mbrendshme të Shkodres”
Shikoni arkivin e Drejtorisë së Mbrojtjes së Popullit (Drejtoria e Sigurimit të Shtetit)… Mbrenda të cilit vepronte Seksioni Katolik. Jugosllavët kishin Seksionin nr. 2, ku ishte prezent referenti për Klerin katolik shqiptarët. Këta seksione sllavokomuniste kishin një qëllim të përbashkët: Zbatimin e Gjenocidit kundër Klerit Katolik Shqiptar, shkatrrimin me kulm e themel të çerdhes Françeskane, dhe shfarosjen e inteligjencës katolike, të përgatitun ndër universitetet Europiano Perëndimore.
Eksperienca jugosllave dhe greke me Popullsinë shqiptare ndër shekuj, për zhdukjen e Saj graduale do të zbatohej nga të gjitha palët e interesueme me mjetet ma barbare, simbas porosive të referentëve… që aso kohe ishin shpërnda ndër të gjitha fshatrat e Malësisë, mbrenda brigadave të Ndjekjes.
Rradhën e kishte Don Nikoll Gazulli, Prifti i Shkrelit, shkenctar dhe Klerik i njohun në rrethet intelektuale Europiane. Referenti jugosllav përgatiti terrenin per vrasjen e Don Nikollit, me anën e “malësorëve kapadai”, tue ua mbushë kokat boshe me biseda dhe shpifje kunder Priftit, i cili “edhe mund të vritet nga fshatarët e vet, kur Ai tradhëton Atdheun e Fenë.” Këtë referenti e kishte lexue ndër libra sekrete fetare Ortodokse. Për me u “sigurue” malësori shkon dhe takon At Konrrad Gjolaj në Kuvendin e Fretënve në Shkodër, dhe sigurohet se, ashtu asht kur “tradhëtia e Priftit vërtetohet botnisht…”
Me datë 23 mars 1946, i papajtueshmi Don Nikoll Gazulli me pushtetin komunist në Shqipni, gjindet i vramë në Rrencë – Suka të Vrithit, dhe varroset në Sterkujë me urdhen të dy prej kriminelëve ma të urryem nga krahinat e Maleve të Veriut, Zoji Themeli kryetar i Degës së Mbrendshme të Shkodrës, dhe toger Baba i Koplikut…
Emni i vrasësit mbeti “sekret Rrëfimi” i pashkruem në librin e At Gjolaj “Çinarët”.
Deri në vitin 1990 pak kush e ka njoh dijetarin Don Nikoll Gazulli, autor i veprave të mëdha “Fjalorthi Toponomastik”, “Fjalorthi i Ri”, “Fjalorthi i fjalëve të rralla të Malësisë Veriore”, punimeve të botueme në “Hylli i Dritës” me pseudonim “Gelasius”, dhe sa Veprave të tjera, të cilat nuk mund ta dijmë se sa nuk janë plaçkitë… ashtu si veprat e At Justin Rrotës, At Donat Kurtit, Don Aleksandër Sirdanit etj.., në këta 70 vjetë!
***
Sot né perkujtojmë 70 vjetorin e kësaj vrasje të pabesë të Don Nikoll Gazullit!
Kultura Shqiptare pa këta kolosë, që vune themelet dhe kulmin e asaj binaje që thirret Shqipni, vetëm vyshket… Po, Gjaku i Tyne i shkuem rrëkajë për “Atdhé e Fé”, do t’i vadisin për mos me vdekë kurrma!
Jo heshtje! Shqiptarë…
Asnjeni prej tyne gegnishten e bukur të daltueme në shkamb nuk e ka marrë me vedi! Asht Gjuha e Atyne Maleve që nuk shuhen as, sheshohen, dhe as thërmohen kurrë!
Melbourne, 22 Mars 2016.