Një ngjarje që nuk duhet harruar!
nga Klodi Stralla
Djegia e Memorialit të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit –
27 mars 1999
Në 27 mars 1999, fill pas bombardimeve të NATO-s mbi Beograd, ushtria paramilitare serbe hyri në Kompleksin Monumental të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, dhe e dogji atë plotësisht, duke zhdukur mbi 200 dokumenta dhe objekte të pazvendësueshme ku ruhej një pjesë e rëndësishme e kujtesës historike të kombit shqiptar. Me çlirimin e Kosovës, në 10 qershor të po atij viti, ndërtesa u rindërtua nga e para, ndonëse dëmi dokumentar material nuk mundi të riparohej.
Unë pata rastin ta vizitoj këtë kompleks të rindërtuar, kur “Rruga e Kombit” (që “rilindasit” tani po i vendosin taksë kalimi), na e mundësoi që Tiranën dhe Prizrenit ta afronte diku në kufirin e 2 orëve!
Nga qershori i vitit 1878, deri në prill 1881 kjo godinë shërbeu si seli e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, që shënoi përpjekjen e pare, të organizuar të shqiptarëve për të mos e lejuar më tej coptimin e trojeve arbërore nga lakmitë e fqinjëve tanë, të mbështetur nga Rusia.
.
Pa dashur të bëj histori, nuk mund të mos e kujtojmë se me Traktatin e Shën Stefanit (3 mars 1878), midis Perandorisë osmane të mundur dhe Perandorisë cariste fitimtare, u krijua:
-Një “Bullgari e Madhe”, që përfshinte në të edhe krahinën e Korçës, Pogradecit e Voskopojës, një pjesë të Dibrës, si dhe gjithë trojet shqiptare të Maqedonisë të sotme, përfshi edhe Shkupin.
-Një “Serbi e Madhe”, ku përfshihej gjithë vilajeti i Kosovës dhe i Sanxhakut, i banuar kryesisht nga shqiptarë.
-Një “Mali i Zi i Madh”, që do të merrte Ulqinin, Plavën, Gucinë, Kelmendin, Hotin e Grudën e duke e pretenduar guximshëm edhe Shkodrën, i cili u zmadhua mbi 3 herë në kurriz të trojeve shqiptare.
Pra, sipas këtij traktati, mbi gjysma e trojeve shqiptare ndahej midis fqinjëve tanë! Pjesa tjetër i mbetej Perandorisë osmane.
Ky rrezik coptimi i detyroi shqiptarët të zgjohen nga gjumi letargjik dhe të ndërmarrin veprime organizative dhe ushtarake në mbrojtje të territoreve të tyre.
Dhe kjo qe Lidhja e Prizrenit e mbajtur më 10 qershor 1878, pikërisht në godinën historike që dogjën paramilitarët serbë ne 27 mars 1999, e që sivjet ka 140 vjetorin e saj historik…
Fuqitë e Mëdha të kohës, Anglia, Franca, Austro-Hungaria, Italia dhe Gjermania, nuk u pajtuan me rritjen e influencës ruse në Ballkan dhe për këtë thirrën në 13 qershor 1878, Kongresin e Berlinit, ku korigjuan disa nga përfitimet ruse të Traktatit të Shën Stefanit, ndonse territoret shqiptare u masakruan dhe Lidhja e Prizrenit u shpërnda me forcën e armëve të Sulltanit.
Situata, për kombin shqiptar, ende sot vuan pasojat e atyre veprimeve diplomatike dhe ushtarake të Fuqive të Mëdha, të para 140 vjetëve, ndonse ka zhvillime të reja. Ne shqiptaret duhet të jemi syçelët; Historia është një mësonjëse e paçmuar.
Vetëm forcimi i unitetit të brendëshëm midis viseve tona (pastrimi i klasës politike të koruptuar), fuqizimi i ekonomisë (ndërtimi i një tregu të përbashkët kombëtar) dhe tërheqja e kapaciteve intelektuale e monetare të diasporës, duhet të jenë “Ylli Polar” i strategjisë tonë kombëtare për të ardhmen.
.
Ps. Në foto me miqtë e mij Jozef Radi dhe Jetnor Maxhari para godinës historike të Lidhjes shqiptare të Prizrenit.