Tri poezi – nga Martin Camaj
Camaj vlerësohet si nji ndër krijuesit më të veçantë në letërsinë dhe kulturën shqiptare.
Poet dhe prozator, studiues, filolog dhe gjuhëtar i formimit akademik.
Vështirë të gjendet një tjetër krijues që si Camaj të ketë prodhimtari dhe shkëlqim
në krijimtarinë e mirëfilltë letraro-artistike dhe në punën kërkimoro-studimore,
që të ketë një individualitet krijues të spikatur dhe të veçantë apo që të mitizojë
dhe ndërtojë e rindërtojë me një origjinalitet artistik të spikatur dhe me një pasuri të rrallë
stilistikore atdheun e munguar, natyren, malin dhe kodin e tij të munguar, mitet dhe legjendat,
zakonet dhe traditat të cilat gjithnjë e gjithherë vijnë për lexuesin e huaj.
Së pari pse ai vendit të vet i ishte ndaluar e së fundmi dhe për lexuesin shqiptar
me një visar të pasur leksikor prej maleve të vendlindjes ku zakonet dhe traditat njerëzit dhe
kodet e jetesës dhe mbijetesës marrin jetë në një mjedis
të ishullzuar tradicional dhe të papërsëritshëm.
Ai identifikiohet me tokën e vet edhe si territor edhe si mjet prodhimi.
Toka, vathi, mrizi, stani, delja, dhia, ara, lumi, qielli, ajri, reja, mali janë kordinatat
prej nga buron e rrjedh jeta e tij fizike, mendore dhe shpirtërore…
gjon marku
Shiu mbi Lum
Mjegulla nga bjeshka ulet kadalë
e pikat e shiut po bijnë mbi lum
në qiellin e vranët lëviz nji halë
shpirti s’don dhimba e trupi lyp gjumë.
Ujë a ba gjethi e teshat e blegës
e pikat e shiut po bijnë mbi lum
dëshira e pjekun po bjen prej degës
shpirti s’don dhimba e shtati lyp gjum.
Në votër flaka po del krandeve
e pikat e shiut po bijnë mbi lum
veshët e mij janë lodhë prej zaneve
shpirti s’don dhimba e trupi lyp gjum.
.
Drekë Malesorë
Sot ashtë marrë një gjak.
Dy plumba lëshuen përdhe një burrë.
Sot ashtë marrë një gjak.
Nën tunin e spatës
Pëlset rrashta e kaut te prroni.
(Drekë të mëdha po bahen sot!)
Sot ashtë marrë një gjak.
Gjama e burrave tërbueshëm
Përzihet me erën e mishit ndër zjarme.
E gjethi i Vjeshtës bie i djegun mbi kapuçat e bardhë
Ndë tryeza, jashtë
Natë. Në vorrezat mbi kodër
Tokë e re, hanë e re.
Ujqit janë ulë prej malesh
E pijnë gjak në përrue.
.
Aty si tash para se me ardhë fiset
Aty si tash para se me ardhë fiset
Ishe
Me tambël në plasaritjen e currave
e me themele në ujin e njelmë.
Të dhanë vetëm një emën: Shkodra.
E të thirrën qytet me kunora
E të hodhën përkrye gur e hekurat e para.
U zgjove e përgjakun sa herë
E u kqyre në pasqyrën tande.
Me emën grueje u lave ndër ujna
T’lumenjve dhe ndeje me petka të reja
Në shkamb
E ndritun ballë diellit mbi fusha.