Babai i shtypshkrimit: Johannes Gutenberg
nga Albert Vataj
Johannes Gutenberg, babai i shtypshkrimit, ai që i mëkoi qiell fluturimit të dijes
Ka shumë prej nesh që mbajnë në duar një libër, në zemër një tik-tak ardhur nga kohë e largët, në heshtje ruajnë pëshpërimën, e një zëri, që përmes germash e shkronjërimit hedhur si farë mbi një letër të bardhë, dëshirueshëm e rrokim këtë sublime të krijimit të udhëtimit, por as që e kemi vrarë mendjen se cilit i përket lavdia e atij që ngriti këtë altar të dijes dhe dritës.
Nëse jo për Johannes Gutenberg, bota mund të mos kishte akses në libra të shtypur në masë dhe për këtë arsye të veçantë nuk është çudi që gjermani konsiderohet si një nga kontribuesit më të rëndësishëm në historinë e botës. Shpikja e shtypjes e Gutenberg është pa dyshim një nga më të mëdhenjtë në histori thjesht për faktin se i lejoi njerëzit të ndajnë njohuritë që kishin qenë në duart e disa të përzgjedhurve për qindra vjet. Johannes Gutenberg ishte një vizionar me cilësi të rrallë, por përveç faktit që ai shpiku shtypjen e tipit të lëvizshëm, ai hodhi gjithashtu themelet për shtypjen e Biblës, e cila ishte padyshim një nga arritjet e tij më të mëdha. Megjithatë, me të njëjtën monedhë është gjithashtu mjaft e nevojshme të kihet parasysh se ai Johannes Gutenberg ishte një njeri me shumë dhunti dhe fillimisht punoi si farkëtar përpara se të diplomohej për t’u bërë argjendari. Përveç shpikjes së teknologjisë moderne të shtypjes në atë kohë, ai ishte gjithashtu ai që shpiku llojin e bojës që do ta bënte printimin të realizueshëm dhe do të siguronte që librat të lexoheshin për një kohë të gjatë. Teknika e printimit që ai prezantoi ishte shumë më e avancuar se ato të përsosura nga kinezët e lashtë. Lexoni për të mësuar më shumë rreth jetës dhe veprave të këtij shpikësi pionier. Teknika e printimit që ai prezantoi ishte shumë më e avancuar se ato të përsosura nga kinezët e lashtë. Lexoni për të mësuar më shumë rreth jetës dhe veprave të këtij shpikësi pionier. Teknika e printimit që ai prezantoi ishte shumë më e avancuar se ato të përsosura nga kinezët e lashtë.
Johannes Gutenberg ka lindur ndoshta në vitin 1398 në qytetin gjerman Mainz nga Friele Gensfleisch zur Laden dhe Elyse Wyrich. Babai i tij ishte një tregtar i pasur rrobash dhe Johannes ishte djali më i vogël në familje.
Ka shumë pak të dhëna për jetën e hershme të Johannes Gutenberg, por disa historianë spekulojnë se ai studioi në ‘Universitetin e Erfurt’ në një moment në 1418.
Familjes së Johannes Gutenberg iu desh të largohej nga Mainz diku në 1428, për shkak të një lufte të furishme për pushtet midis politikanëve dhe esnafëve në qytet. Meqenëse familja e tij i përkiste klasës më të lartë, ata duhej të largoheshin nga qyteti dhe të shkonin në Strasburg.
Në Strasburg, ai filloi të punonte në industrinë e bizhuterive dhe u specializua në prerjen e gurëve të çmuar.
Ndërsa ishte ende vetëm një argjendar, Johannes vazhdoi të punonte për sekretin e tij, besohej se ishte teknologjia e shtypjes dhe arriti të merrte disa investime nga tre burra në Strasburg dhe shpesh thuhet se vendimi i tij për të nënshkruar më vonë një kontratë me ta në 1438 ishte një goditje mjeshtërore.
Gutenberg kishte pohuar se ideja e tij për printimin e tipit të lëvizshëm i kishte ardhur në një moment drite ose atë që ai e quajti ‘rreze drite’. Pikërisht në vitin 1440, ndërsa ishte në Strasburg, Gutenberg prezantoi për herë të parë konceptin e atëhershëm revolucionar të printimit te partnerët e tij.
Një pjesë e konsiderueshme e jetës së tij nuk është regjistruar gjatë periudhës ndërmjet viteve 1444 dhe 1448. Kunati i dha atij një hua për të filluar biznesin e tij dhe megjithëse supozohet se mund të ketë qenë për një shtypshkronjë; mund të ishte përdorur edhe për biznesin e tij të argjendarisë.
Në vitin 1450, Gutenberg kishte hapur me sukses shtypshkronjën e tij dhe thuhet se artikulli i parë që u shtyp për të testuar efektivitetin e shtypit ishte një poezi në gjermanisht, emri i saktë i së cilës nuk dihet. Më vonë Gutenberg ishte në gjendje të merrte një hua të konsiderueshme nga huadhënësi Johann Fust për punëtorinë e tij.
Gutenberg hapi punëtorinë e tij në vitin 1452 dhe pikërisht në atë punishte ai vendosi për herë të parë të shtypte Biblën, për të cilën ishte i sigurt se do të ishte një sipërmarrje fitimprurëse. Megjithatë, ai ka një tjetër shtyp në të cilin botoi libra të zakonshëm, si tekste shkollore në latinisht ose indulgjenca kishtare.
Ishte në vitin 1455 që Gutenberg shtypi kopjen e tij të parë të Biblës, e cila më vonë u bë e njohur si Bibla e Gutenbergut. Fillimisht ai kishte shtypur në 180 kopje dhe është e panevojshme të thuhet se nuk dukej si një sipërmarrje që do t’i sillte një fitim të madh.
Në 1456, mbështetësi kryesor financiar i Gutenberg, Johann Fust, e paditi atë për shpërdorim fondesh dhe në një kthesë fatkeqe të ngjarjeve, Gutenberg humbi betejën gjyqësore. Atij i kishin mbetur pa para për shkak të projektit të Biblës dhe përveç kësaj, punëtoria e printimit iu dorëzua Johann Fust.
Vepra më e rëndësishme e Johannes Gutenberg mbetet shpikja e shtypjes së tipit të lëvizshëm që ai shpiku dhe u bë baza e pajisjeve dhe stileve të mëtejshme të shtypjes, deri në shekullin e 20-të.
Megjithëse shpikja e Gutenbergut për teknologjinë e printimit të lëvizshëm u injorua plotësisht nga Johann Fust, i cili mori përsipër shtypshkronjën e tij; në 1465 ai u nderua me titullin Hofmann që fjalë për fjalë do të thoshte Zotëri i Oborrit.
Nuk dihet shumë për jetën e tij personale, por duke qenë se ka të dhëna që ai ka marrë një kredi nga kunati, ka spekulime se ai mund të jetë martuar. Nuk dihet nëse ai kishte fëmijë apo jo.
Johannes Gutenberg vdiq në moshën 70-vjeçare më 3 shkurt 1468. Arsyeja e vdekjes së tij nuk dihet dhe ai u varros në një kishë në qytetin e tij të lindjes, Mainz.
Marrë nga muri i FB i Albert Vataj, 03 shkurt 2023