Hija
nga Gentiana Kone
E zgjoi zani i atij më vetarit ndër shpendë. Hana ishte mshef pas nji reje të brydhët e gjithësia gjumonte mes andrrash.
U ngrit e me hapa t’lehta doli në ballkon, zbathun. Pllakat rujshin ende zjarmin e zhegut dhe ajria e natës nuk i kishte fresku as nji grimë.
Shpendi lëshoi sërish thirmën e tij ndjellakeqe, ksaj here edhe më fort.
S’dihej sa vjet s’e kishte ndigju atë za zogu e për nji çast iu duk që ishte ende t’u u përkund në mbretninë e hijeve, por zani erdhi sërish, ksaj radhe i kjartë, me at kumbë që veç qyqja e ka.
Ishte zgju krejt. Hijet, përveç njanës, ishin largu ashtu siç kishin ardh, pa pritun.
Në qoshin pranë bibliotekës, kjo e fundit pushtonte nji faqe muri, ndodhej prej vitesh nji kolltuk kadifje, në ngjyrën e gjakut që gulfon nga plaga e sapohapur. Ishte i vetmi send nga shtëpia e të gjyshit. S’dihej si kishte shpëtu e kishte ardhë deri tek ajo kaq vite mbas pushkatimit e hedhjes në nji gropë të përbashkët, të të zotit.
Asnji foto e tij nuk gjindej në albumet e vjetra të familjes. Me vdekjen e tij, ajo derë e madhe u mbyll një herë e mirë. Së fundi edhe emri i atij oxhaku humbi, kur të birit motak, gjyshi nga mëma i dha emrin e tij për ta shpëtuar nga përndjekja.
Kapërdiu nji komb që n’grykë i mbeti e s’po donte me i lëshu frymën me kalu, kur kujtoj të jatin. Diku, dikur, kishte ik edhe ai e në shtëpi kishin mbet veç zanat e nanës e t’motrës, shtatë vjet ma t’re se ajo vetë, që përsilleshin e përplaseshin mureve me ankim.
Mbushi nji gotë ujë e nisi me e pi me gllënjka t’shkurtra, sa nji kambë zogu.
Terri vijonte me rigu, n’heshtje, kur nji za (a pëshpërimë?) iu duk që e thirri n’emën.
Breftas i ktheu sytë nga kolltuku e aty pa t’gjyshin, ma saktë hijen e tij.
U ul e nisi me e kundru, pa folë me zemrën që rrifte me tingullimë kambane katedraleje.
Eshtnat e duerve kishin mbet të lidhuna me nji zinxhir, që prej dheut e kohës kishte marr ngjyrën e gjakut t’mehun mbi këmishën e kujt ka ra n’prit e asht vra mbas shpine. N’fytyrë kishte mbet ende ajo habi e së papritunës, që i kishte ra dhe e kishte marr për n’at’bot ashtu t’çkujdesun, si foshnjë, si fmi.
Qetshëm, me zanin që pluskonte mbi rigat e territ, ai i tregoi ditën e tij t’fundit, në atë muaj maji, kur gjelbimi ishte harlis si kurrë ma parë. Dukej sikur natyra po donte me i ndih njerzit me i harru ato vite lufte ku vllai kishte vra vllanë e miku të zotin e shpisë që e kishte mbajtë me bukë, tu ja heq gjindjes t’vet.
Nji tellall si n’kohë t’turkut kishte lajmue që “Ata ishin t’lirë. Sot e ma tej t’gjithë ishin njasoj e ma t’mirët e t’mençmit do drejtojshin vendin. Le t’vijshin e të votojshin për kë kandidat ishte zgjedh, me vullnet nga lart, nga komanda…”
Kur kishte pa emnin e t’zgjedhunit, (ma sorran s’kishte pa ai vend), kishte mbyll derën e s’kishte dal ma nga shtëpia, pa pyt për lutjet e s’shoqes, nuse e re, me fëmi ende n’trup.
“Asht e drejta ime me u mbyll e mos me dalë ma për t’u marrë me punët e vdektarve”.
Kishin ardh me e marr nji natë para zgjedhjeve, nji natë të zezë si blozë, ku as hanë as yje nuk kishte n’kuben e qielltë.
E vranë ashtu me duert të lidhuna e varrit ku kishin hedh të tjerë para tij, nuk i vunë asnji shenj.
Me kohë edhe vrastarët i zu gjaku e vdiqën, e kërkush nuk mbeti me kallzu ku i kishin mbulue ata fatzinj.
“Prej vitesh endem mes dy botve e nuk gjej nji rrugë, a shteg, për me kalue n’at’botë”, – vijoi i gjyshi.
“Sot ma në fund nji portë asht hap e më kanë mbet veç pak çaste me t’besu ankimin tim dhe emnin e sorranit që urdhnin dha për t’më marrë atë që Zoti ma dhuroi, jetën”.
Ajo u përkul dhe veshin afroi tek buzët e tij. Pëshpërima i erdhi e kjartë, pa dyzim. Kceu n’kambë e klithma i mbeti diku n’mushkri, tu u përplasë rrokapjekthi mes brinjëve.
Zogu thirri sërish, ksaj here me kumbën që largohet mes territ. Nji dritëz e hollë si flok fëmije u shfaq në terrin që e kishte përreth.
U ngrit e ditën priti të plotë të mugonte. Rruga përposh ishte e shkretë. Në krahun tjetër, karshi shtëpisë së saj, në nji tabelë të stërmadhe, puntorët e bashkisë kishin ngjit afishen me foton e kandidatit të rradhës.
E njihte atë fytyrë, ishte i biri i sorranit.
Me nji lëvizje dore mbylli persianet e ballkonit e më pas derën.
Heshtja ra.
Ditë e dielë, ditë votimesh.
© GK☘️
Ky shkrim është një përkujtesë për babain e atit tim, fytyra e të cilit, për ne pasardhësit do mbetet përherë e fshehur në hije (fotot janë djegë).
Veç nji gjetje e eshtrave, në nji varr të përbashkët, me duart lidhur me zinxhirë, 50 vjet pas vdekjes.