“Prometeu” që do të çojë “Zjerm”-in e shpirtit shqiptar
në Eurovision 2025
nga Albert Vataj
Shkodra e muzikës, e mjeshtrave të mëdhenj të pentagramit, e poetëve dhe e këngës, rikthehet me një tjetër fitore në historinë e festivaleve të këngës në RTSH. Ka qenë grupi, Shkodra Elektronike, magjia e dyshes, Beatriçe Gjergji dhe Kolë Laca dhe “Zjerm”, kënga që u shpall fituese e edicionin e 63-të të Festivalit të Këngës në RTSH. Rrjedhimisht kjo këngë do të përfaqësojë Shqipërinë në Eurovision 2025, dhe me shumë gjasë do të jetë një nga përfaqësimet më dinjitoze të traditës sonë të këngës në këtë arenë të madhe betejash dhe risish krijuese dhe interpretuese.
“Zjerm” erdhi në këtë sfidë të këngës, për të rrëmbyer një interes të paprecedentë të publikut dhe të jurisë. Performanca e Shkodra Elektronike i vuri “zjarrin” skenës, duke u shndërruar në një çast magjik të eventit më të rëndësishëm të vitit.
Votës përfundimtare iu bashkua 50% vota e jurisë dhe 50% vota e publikut e diasporës. Me këtë sistem Shkodra Elektronike grumbulloi 143 pikë në total.
Çmimin e Dytë e rrëmbeu Elvana Gjata me këngën “Karnaval” me 135 pikë
Çmimi i tretë iu dha këngëtarit Alis me këngën “Mjegull” duke marrë 59 pikë
Ky festival kishte një rritje artistike dhe vlerash substanciale krahasuar me ballafaqimet e tjera të këngës, muzikës, produksioneve artistike, përgatitjeve dhe përmbylljes.
Dyshja shkodrane Beatriçe Gjergji dhe Kolë Laca, jo vetëm fituan të drejtën për të përfaqësuar Shqipërinë në Eurovision 2025, por dëshmuan se ka ende vlera me të cilat ne mund të përfaqësohemi, se ende shpirti krijues, kurajoja artistike, risia, arrijnë të rrëmbejnë, jo vetëm votat dhe mbështetjen, por edhe zemrën e publikut.
Po, mund t’ju ofroj tekstin e këngës “Zjerm” nga grupi “Shkodra Elektronike”, për të shpërfaqur më saktë dhe më të plotë këtë aureolë dritë zjarri që mbushi skenën e edicionit të 63-të të Festivalit të Këngës në RTSH.
“Zjerm”
Në këtë minutë, në këtë çast
Me paranoja
Pas shiut, ylber të duket bota
Nuk përreth asgjë ambulancë
S’ka kush flet me arrogancë
Edhe sot na thanë
Që s’prishet koha.
Përfundova nën ujë
Kurrë s’mu tha goja.
Imagjino një minutë
Pa ushtarë,
Pa jetimë.
Asnjë shishe në oqean.
Naftës i vjen era jargavan.
Lirinë e fjalës
Ta mëson shkolla
Krijo në mua një zemër t’pastër.
Në natën time, të dërgoj dritën.
Aman miserere.
Aman miserere.
Në zemrën time.
Në zemër teme.
Ky minutë do të vazhdojë.
Njerëzit e mirë.
Njerëzit pa emër.
Kërcejnë valle në shpirt.
Jarna ne ti toka ime,
Ku kam lindë s’do të harroj.
Jarna ne ti toka ime,
Vazhdo më shndrit,
Shndrit, Shndrit, Shndrit…
Zjerm!
Bjer mbi vallet tona tribale,
Që ushtrojnë sa orteku kur bjen n’male.
Zjerm!
Njerëzit pa emën e njerëzit e dlirtë,
Njerëzit të këputur e bijnë
Si 7 thika që t’ngulen n’shpirt.
Zjerm!
Këtu flen deti, rana e hana.
E yjet s’i shohim se yjet na i shkel kamba.
Kur ecim n’jerm.
Zjerm!
Jena t’untë për flakë e dritë,
E t’kërkojmë…
N’kyt Terr që s’pran tuej shndritë
Krijo në mua një zemër t’pastër.
Në natën time, të dërgoj dritën.
Aman miserere.
Aman miserere.
Në zemrën time.
Në zemër teme.
Ky minut do të vazhdojë.
Njerëzit e mirë.
Njerëzit pa emër.
Kërcejnë valle në shpirt.
Jarna ne ti toka ime,
Ku kam lindë s’do të harroj.
Jarna ne ti toka ime,
Vazhdo më shndrit,
Shndrit, Shndrit, Shndrit...
Nuk mund të ishte i plotë ky prezantim i këngës fituese dhe këtij teksti të jashtëzakonshëm, shprehës, i cili mori jetë përmes një virtuoziteti që i dha jetë këtij produksioni artistik, duke e bërë këtë shprehje puls të ritmit të skenës dhe publikut.
Qysh prej titullit “Zjerm”, ajo përfaqëson pasionin, jetën, dritën dhe luftën e brendshme të njeriut për të kapërcyer errësirën dhe apatinë. Zjarri këtu mund të lidhet edhe me një thirrje për ndryshim dhe ripërtëritje, një dhuratë nga Prometeu, për të ndezur diellin e jetës në të gjallët e çdo përjetimi.
Për të vijuar me këtë përshkrim përjetues me vargjet, “Zjerm!/ Bjer mbi vallet tona tribale/ Që ushtrojnë sa orteku kur bjen n’male.” Këto vargje shprehin fuqinë shpërthyese të zjarrit si një forcë që ndez jetën dhe lidh njerëzit me rrënjët e tyre, duke krijuar një ndjesi komuniteti dhe bashkimi, duke e ofruar këtë këngë si një himn jete.
Teksti, si tipari karakteristik nga më të rëndësishmit të këngës, ka një komponent të thellë shpirtëror, duke bërë thirrje, për një zemër të pastër dhe dritë që dëbon errësirën. Ky motiv është i lidhur me nevojën për reflektim dhe rigjallërim, ripërkufizim të caqeve të shpirtit njerëzor, rilindje në energjinë përtëritëse që sjell arti.
“Krijo në mua një zemër t’pastër./ Në natën time, të dërgoj dritën.” Këto vargje përçojnë një mesazh të fuqishëm për pastrimin e shpirtit, një kërkesë për hir dhe falje, e cila mund të interpretohet si një apel ndaj vetes ose ndaj një fuqie më të lartë. Errësira në këngë rreket të simbolizojë të keqen, vështirësitë dhe vuajtjet që njerëzit përballojnë. Por përballë saj qëndron, drita-shpresa, dashuria dhe guximi për të vazhduar përpara.
Dhe vijojnë vargjet e “Shkodra Elektronike”, duke thirruar dhe therur thellë në mendim dhe ndjenjë, “Njerëzit pa emën e njerëzit e dlirtë,/ …n’kyt Terr që s’pranë tuej Shndritë.
Ky kontrast mes dritës dhe errësirës është një thirrje për solidaritet dhe besim se ndryshimi mund të ndodhë edhe në kohë të vështira. Teksti përmend “tokën” si një element të fortë lidhës me identitetin dhe rrënjët. Ky është një moment i rëndësishëm reflektimi mbi atë që na përkufizon si individë dhe si komunitet.
Dhe ndihet aroma e Shkodrës me, “Jarna ne ti toka ime, Ku kam lindë s’do të harroj.?, këtu shfaqet një ndjenjë e thellë e përkatësisë dhe dashurisë për vendlindjen, duke reflektuar mbi lidhjen e pazgjidhshme mes individit dhe kulturës së tij. Kënga përmend “njerëzit e mirë” dhe “njerëzit pa emën,” duke krijuar një ndjesi universaliteti dhe përfshirjeje.
Kjo është një thirrje për të kapërcyer barrierat e ndasive dhe për të ndërtuar një botë më të drejtë dhe të gjithëpranuar, pa luftra dhe pa ndotje, pa asgjë që e merr nën kërcënim jetën.
Kënga “Zjerm” është një thirrje për ripërtëritje shpirtërore, një reflektim mbi identitetin dhe një apel për bashkim dhe solidaritet, sot dhe përgjithmonë sepse ne kemi nevojë për njëri-tjetrin dhe përmes kësaj përmbushje për të krijuar një të sotme të denjë për njëri-tjetrin. Ajo mbart një energji të fuqishme, duke kombinuar traditën shqiptare me mesazhe universale dhe tinguj modernë, një harmonizim që përshkon si një fill drite përgjat gjithë këtij shpimi drithërues. Interpretimi mbetet i hapur për emocionet dhe përvojat e çdo dëgjuesi, çka e bën këtë këngë një vepër artistike komplekse dhe të ndjeshme, një nevojë për komunikim dhe balsam për shërim.
Po, kjo këngë më të gjithë komponentët rrëzoi paragjykimet, shkallmoi çdo logjikë të sëmurë, që sipas së cilës, publiku nuk mundet të bëjë zgjedhjen e duhur. Kësaj here ishte vërtetë një ballafaqim i guximshëm i artit me publikun dhe fituan të gjithë, fitoi vlera, krijimtaria, fuqia vokale, muzika dhe aranzhimi, fitoi shija e rafinuar, tradita dhe modernia në këtë shkrirje, fitoi Shkodra Elektronike, “Zjerm”, ngrohtësi solli në çdo zemër, prush hodhi në çdo shpirt, shndriti në çdo mëndje e dalldisi çdo përjetim.
Marrë nga muri i FB Albert Vataj, 22 dhjetor 2024