Allen Grossman: “Poezia e Lleshanakut Dritare e botës reale...” | RADI & RADI KULTURE - LETERSI - ART - HISTORI - ALBANOLOGJI

Allen Grossman:

“Poezia e Lleshanakut Dritare e botës reale…”

Collin Jones, i cilësuar si një Billi Elliot i ri në një nga librat e tij “Poemat e Shënimeve” (2007), shprehet se “poezia duhet të jetë dritarja nga ku gumëzhijnë zërat e shpirtrave realë”.
Më tutje ai shton se kur “realja” është ende në diskutim dhe e diskutuar s’ka se si edhe poezia të mos jetë e papërfshirë në këtë vorbull. Këtij kolapsi rutinor duket se i është shtuar edhe “konglameracioni” vargëzues i një ushtrie “modeste” që ka rrokur daulle, cyrla, hanxharë, pena e shpata, e s’po kursen “djersë e kuletë” të sokëllijë qoshkave miqësore për të ringjallur kasketën e vjetër dhe për t’a moderuar atë me një kapuç të ri gjoja modern, apo të moderuar. Ajo që anashqit këto “modesti” ziliqare është poezia e lartësuar e Luljeta Lleshanakut, poetes që turravrapin e saj e ka me një ton prekës e tërheqës, tipik poetik. Aty lexohet imazhi i poezisë, dhe aty krihen realitetet që zhdërvjelltëson kjo botë, kjo dritëdalje e hershme, por ende stigmatike. Në kontrast me këto tentativa molekulare të mbira në ndërgjegje vetëpëlqyese, që dikur shfrytëzuan kapat dhe bukuritë rinore për të zaptuar skenat poetike dhe ulërirë e sharë me hapin revolucionar apo ushtarak mbi kolegët e tyre, natyrshëm shihet edhe ajo dritare e botës reale, që ndodhet në fytyrën e poezisë së Lleshanakut.
Poezia e Lleshanakut është dritarja e botës që sfidon ato pickërrima kaotike e të stisura për kapat me yllin e kuq dhe xhaxhin që e donin shumë. Duke udhëtuar në brendësi të kësaj poezie padyshim gjen edhe të munguarën e sotme, aty gjen leksionin e nevojshëm për poetikën shqiptare. Lleshanaku ka pranuar që këtë leksion t’ua dhuroj falas të gjithëve, edhe kapave të vjetra e të reja të poezisë vargore…

Pesë poezi nga Luljeta Lleshanaku

Misteri i lutjeve

Qytete pa reklama. Pa gra të bukura me buzëqeshje
anti-karie. Por, rrugë, rrugë që synojnë drejt periferisë,
kufinjve të njohjes – diktaturën e një fije bari.

Ngjatjetoj. Nuk më kthehet.
Çfarë kuptimi ka t’i urosh mbarësi
atij që lind dhe vdes brenda një ditë, a ndoshta brenda
një ore?

Ja, ku janë, të gjithë, mbi tavolinën time të punës,
në kopertinat e prapme, fotografitë e tyre të bëra
posaçërisht,
kopështi i Edenit në sfond,
ngjitur si faturat pas rrobave të varura në pastrimin
kimik.

Dhe në fund, çuditërisht nuk di të tregoj
emrin e atij vendi
siç nuk ka emër një komb pa martirë.
Dezertorë po, të damkosur, si dezertorët spartanë
me gjysmën e rruar të fytyrës,
paqe me dritën dhe errësirën, njëherazi.

Flashback 1

Është Gusht. 1972. Zagushi.
Jeshilojnë vetëm zverqet e hamenjve
që ngarkojnë mobiljet në një kamion.
“Kujdes, mos të shkelni lulet !” – këshillon ime më
lulet që do të thahen vetëm pas tri ditësh.
Shtëpia zbrazet si me rreze Rëntgen
Dhe keqardhja e fqinjve
Që shkrin si kompresë më akull
Në cilëndo pjesë të trupit që ta vësh.
Do të shpërngulemi diku tjetër
Ku mirënjohja do të ngrijë ballkon në fytyrë
me aventurën e zgjimit të mbërthyer mbi një shkop
si gjelat prej sheqeri.
Jam vetëm tri vjeç. Nuk e di se ç’janë premtimet.
Dhe nuk më kanë treguar akoma
se fëmijëria pa premtime është si bukë e zënë pa majâ
mjerisht e ëmbël, e fortë dhe pa vrima.
Kurse im atë nuk duket gjëkundi.
Im atë ende nuk ka lindur.
Ai do të lindë në një kapitull tjetër,
Shumë kohë më vonë
Atëherë kur unë të ndjej nevojën të bëhem mbrojtëse e dikujt,
duke u grumbulluar më vështirësi pak hije midis këmbëve të mia
si trup mikrofoni.

Flashback 2

E djelë. Nga tabanet e këpucëve
në korridor
tretet plazma e dëbores dhe amnezia e rrugëve e shkurtra.
Llamba 150ë në mes të dhomës,
si një copë e verdhë djathi, në një çark mërzie.
Ime më punon me shtiza, duke numëruar nën zë
ajo e di gjithmonë sa duhet, dhe kur ndërrohen radhët
e ngjitur si një copë stuko në qoshe të asaj dritareje
që sa vjen e bëhet më e qartë.
Ajo është një jaskëk i vogël gjilpërash
që e njeh mrekullisht artin e nënshtrimit.
përpiqet të ma mësojë edhe mua,
edhe sime motre
Tri kukulla Matrioshka, të renditura sipas madhësisë
ajo e fundit – unë
e pashpërbëshmja.

Flashback 3

Zemër nëntori. Era fryn si ndërrim epokash,
Dëbora dhe fytyra e sime mëje
presin në prapavijë
të vërtetojnë filozofinë e tyre
të të pashmangmes.
Dritat, si një varg milingonash të çojnë
në dhomën e bukës. Unë jam nusja.
Fundi i ceremonisë. E ndërsa bëhem gati për gjumë
njëzet e një karfica m’i heqin me kujdes nga koka.
aq sa vitet e mia.
Nuk di pothuajse asgjë mbi jetën.
Di vetëm se në kthesa të forta
përvoja vlen më pak se dy drita të ndezura në gjoks
Përpiqem ta fsheh lumturinë time nën pushin e bardhë
si një portokalle e qëruar me kujdes
Kam dalë dinakërisht prej profecisë sime gjenetike
si prej një shpelle të gërryer nga vetmia
e kapur fort pas barkut të dashit
Po të mundohem të shtyj pak perden
me dy gishtat e ngjyrosur në majë,
dy hije shkojnë në harmoni mbi asfaltin e zi
instumentisti dhe violinçeli, pas koncertit
njeriu edhe antiprofecia.
Në familjen time
lutjet bëheshin fshehtas
me zë të ulët, me një hundë të skuqur nën jorgan,
gati mërmëritje,
me një psherëtimë në fillim dhe fund
të hollë, e të pastër si një garzë.

Përreth shtëpisë,
kishte vetëm një palë shkallë për t’u ngjitur
ato të drunjtat, të mbështetura gjithë vitin pas murit,
për riparimin e tjegullave në gusht para shirave.
Në vend të engjëjve,
hipnin e zbritnin burra
që vuanin nga shiatiku.

Ata luteshin duke u shikuar sy më sy me Të,
si në një marrëveshje kryezotësh
duke kërkuar një shtyrje afati.

“Zot, me jep forcë!” e asgjë më shumë,
se ishin pasardhësit e Esaut,
të bekuar, me të vetmen gjë që mbeti prej Jakobit,
-shpatën.

Në shtëpinë time
lutja ishte një dobësi,
që nuk përflitej kurrë,
si të bërit dashuri.

Dhe njësoj
si të bërit dashuri
pasohej nga nata e frikshme e trupit.

Në vendin pa emër

Nuk është nevoja të mbushësh ndonjë formular
e të japësh me bezdi gjurmët e gishtave.

Asnjë i huaj nuk ka ç’të dhunojë
atje ku gjithçka është e ndërtuar me frymë;
dhe gurët për tempujt janë sjellë nga larg, me kilometra
ndoshta
për të shijuar gjeometrinë e hijeve.

Nuk ka vrima çelësash, çfarë mund të vjedhësh
atje, në qytet-shtetin e poetëve të vdekur?
Si leukoplaste mbi vetulla pas zënkave djaloshare

Marrë nga revista “Kuqezi” nr. 85-86, faqe 31-33

Allen Grossman: “Poezia e Lleshanakut Dritare e botës reale…”

Gazeta

Biden i quan votuesit e Trump “plehra” – nga Rob Kore

35-vjet pas shembjes së “Murit të Berlinit”, anë e mbanë botës demokracia është në rrezik! – nga Frank Shkreli

Faltoreve Shqiptare: Shenjtëroni Rilindjen Kombëtare dhe rilindasit – nga Artur Shkurti – Drejtor i shkollës “Udha e shkronjave”

Kohë barbarësh… – dokument nga arkivat e komunizmit

Allen Grossman:

“Poezia e Lleshanakut Dritare e botës reale…”

Pesë poezi nga Luljeta Lleshanaku

Misteri i lutjeve

Flashback 1

Flashback 2

Flashback 3

Në vendin pa emër

Related Images:

More articles

PËRGJIGJU Anulo përgjigjjen

Artikujt e fundit

Jozef Radi

Artikujt e fundit

Biden i quan votuesit e Trump “plehra” – nga Rob Kore

Kthimi i Ndre Mjedës pas 19 vitesh mërgim, n’Atdhe – lindi poezinë Vaji i Bylbylit…

Urtësia e Sokratit përballë vulgaritetit

Antikiteti Grek reflektim – nga Gavrosh Haxhihyseni

Metroja e qytetit të Nju Jorkut në 120 vjetorin e saj…