Ankthi i një dite… ankth i një jete
nga Bajram Hereni
Ishte 22 shkurti i vitit 1955…
Mëngjes i ftohtë, nga ato mëngjeset që të ngjall një ftohtësi në shpirt.
Dola dhe u nisa për Kukës, e prej aty do të nisesha për Tiranë.
Po nisesha dhe nuk e dija se pikërisht sot do më servirnin pjatën e gatuar në me shumë kujdes në Degën e Brendshme, nga “kuzhinjierët” Lilo Zeneli, Abedin Tajare e Todi Lubonja, me ndihmën e pakursyer të H. Demirit (Gjana) dhe Sh. Velisë (Cena), të cilit kishin dërguar “lëndën e parë”
Hypa në autobuzin e Ali Shllakut, për herë të fundit i lirë, dhe nuk e dija se “sofra” ime ishte shtruar në Shkodër dhe po më priste me “padurim”…
Janë shumë të çuditshme parandjenjat e shpirtit, sepse pikërisht ato kohë unë kisha parandjenjën se do më arrestonin, por i lutesha Zotit që të ikte Lilo Zeneli, pasi qe shumë i tmerrshëm.
Pas një rruge të mundimshme mbrrij në Shkodër ku “kamarierët” ma kishin bërë gati pjatën.
Ishin Nazmi Kraja dhe Tahir Vuka, me të cilët u përshëndeta dhe me shumë dinakëri më thonë:
-Për ku je nisë o Bajram?
-Për Tiranë, – u them – se kam një mbledhje në Ministri të Arsimit.
-Ouuu… po edhe ne për Tiranë jemi. Po deshe hajde me ne.
-A keni vend? – i pyes unë pa të keq.
-Po more, – më thonë, – hajde hyp në Gazin e Degës!
Hyj brenda… Nazmi Kraja në vend të parë, kurse Tahir Vuka ngjitë me mua…
Kur afrojmë te Ura e Bunës… makina ndalon, dhe dëgjova Nazmi Krajën të thotë fjalinë e famëshme të asaj kohe:
“Në emër të popullit, filani… je i arrestuar!”
Në moment Tahir Vuka më ve hekurat në duar duke më sharë nga nëna!!
-Dëgjo Tahir, – i bërtet Nazmiu – Për ideal të Partisë të vras këtu ku jemi… Ne, na kanë urdhëruar ta arrestojmë dhe ta dërgojmë në Kukës, kaq është puna jonë. Ne nuk kemi punë me nënën e tij.
Kur kemi ardhë në Kukës ishte natë. Ata i kanë fikë dritat e makinës derisa hymë në Degën e Brendshme.
Direkt erdhen aty të tre “kuzhinjierët”, Lilo Zeneli, Abedin Tajare dhe Todi Lubonja…
-Eh, Bajram Hereni, si më kapërdiseshe në zyrën e drejtorit të librarisë… A e shikon se ku përfundove?!
-Ju jeni kriminelë, – ju thashë – se unë nuk përfundova vetë këtu, jeni ju që më sollët…
Ky ishte takimi im i parë me “kuzhinjerët” që gatuan “pjatën” e dënimit tim…
Sot bëhen 60 vjet prej asaj dite…
Marrë nga muri i fb i Shpëtim Herenit, 22 shkurt 2015
Kjo copëz rrëfimi nga ajo kohë e frikshme, kur burrat më të mirë të këtij vendi arrestoheshin thjesht për instinktin e përmbushjes së epsheve gjakatare të xhelatëve të Sigurimit, na sjell parasysh të njejtin skenar të njohur të arrestimit të viktimës së radhës nga njerëzit e pështirë të diktaturës. Shumë prej frekuentuesve të këtij web-sit-i i dinë këto situata sepse i kanë përjetuar ose në shtëpi të veta, ose te njerëzit e afërt e të dashur të tyre, prandaj s’po ndalem më gjatë.
Ajo që dua të përmend këtu, është fakti që Bajram Hereni nuk ka qenë i vetmi që është burgosur nga regjimi. Para tij u burgos i vëllai i tij: Rexhep Islam Hereni, i cili kishte kryer akademinë ushtarake në Itali dhe ishte një antikomunist i mirëfilltë. Ky ushtarak model do të burgosej qysh me ardhjen e regjimit në prill të 1948 dhe do të vdiste në burg disa vite më vonë në prill të 1953. Sot nuk i janë gjetur ende eshtrat!!!
Sa i përket historisë, di që në rastet e arrestimit të burrave të kësaj shtëpie, përveç terrorit, persekutimit, dhunës e padrejtësive të ushtruara nga pushteti komunist, kemi edhe një humbje tjetër të madhe që lidhet sa me historinë personale të kësaj familjeje, aq edhe me historinë lokale e ndoshta më gjerë.
Në arrestimet e kryera, janë sekuestruar mijëra fotografi të njerëzve apo ngjarjeve historike të ndoshta 2 dekadave. Kjo familje ka pasur një aparat fotografik cilësor privat dhe kishte arritur të krijonte një arkivë mjaft të pasur. Pikërisht kjo humbje është një ndër fatkeqësitë që u shtohet humbjeve të jetëve njerëzore, burgimit absurd dhe persekutimit 45 vjeçar.
Dhe si shtesë, po kujtoj faktin që është sekuestruar gjithashtu edhe biblioteka e pasur me qindra volume si dhe një makinë shkrimi Olivetti, që për kohën ka qenë një mrekulli.