Annie Ernaux – Çmimi Nobel për Letërsinë 2022
Përgatiti Ilirjana Stankaj
Annie Ernaux (1940) është fituesja më e re e titullit
më prestigjioz që mund të aspironte në karrierën e saj:
Çmimi Nobel për Letërsinë 2022.
Shkrimtare, por mbi të gjitha mësuese me origjinë franceze,
Nobeli i erdhi pas një serie çmimesh nga më të lartat…
Annie Ernaux lindi më 1 shtator 1940, në Lillebonne, Normandi, në një familje modeste. Pas studimeve në “Université de Rouen”, ajo mori kualifikimin e mësuesit dhe filloi karrierën e saj si mësuese e Letërsisë Moderne në nji shkollë të mesme.
Në vitin 1964, u martua, por martesa, nga e cila lindën dy fëmijë, zgjati pak vjet.
Në vitet ’70 ajo aktivizohet në lëvizjen feministe dhe shkroi artikuj me sfond politik në “Le Monde”.
Në vitin 1974, botoi romanin e parë. Romani i saj i katërt “Vendi”, fitoi çmimin “Renaudot” në 1984.
Nëpërmjet veprave të veta ajo rrëfen disa nga ngjarjet që shënuan jetën e saj, si: nji abort i paligjshëm në “Ngjarja” (L’Événement), nji histori dashnie me nji rus në “Simple Passion”, vdekja e nanës së vet në “Nji jetë e nji gruaje”, tumori i saj në “Përdorimi i fotografisë” (“L’Usage de la photo”).
Në vitin 2000, ajo u tërhoq nga mësimdhënia dhe iu përkushtua shkrimit të “Vitet” (“Les Années”), i cili u botua në 2008 dhe mori disa çmime. Në vitin 2011, “Bija tjetër”, një letër drejtuar motrës së saj të panjohur, e cila vdiq para lindjes së saj, dhe “Punishtja e zezë” (“L’Atelier noir”), që bashkon fletore të ndryshme, e përbërë nga shënime dhe reflektime mbi shkrimin…
Në të njëjtin vit, Gallimard botoi antologjinë “Të shkruash për jetën” (“Écrire la vie”), e cila mbledh shumicën e shkrimeve të saj autobiografike dhe nji fletore me qindra faqe, të përbërë nga foto dhe pjesë të pabotuara të marra nga ditari i saj.
Në prill 2016, publikoi një histori të re autobiografike, “Kujtesë prej bije” (“Mémoire de fille”), në të cilën, pothuajse gjashtëdhjetë vjet më vonë, ajo flet për verën e vitit 1958, në të cilën mbushi 18 vjeç dhe përjetoi marrëdhënien e parë seksuale. Kjo eksperiencë, e cila u zhvillua larg shtëpisë, ndërsa ajo ishte me pushime, do të mbetet për të, siç shkruan ajo në libër, “kujtimi më i madh i turpit, më i detajuari, më i padurueshëm se çdo tjetër turp”.
Në 2017, mori çmimin “Marguerite Yourcenar” Lifetime Achievement Award.
Në vitin 2018, çmimi Hemingway për Letërsinë.
Në vitin 2022, fitoi Çmimin Ndërkombëtar Letrar Mondello (seksioni i autorëve të huaj) .
Më 6 tetor 2022, ajo u nderua me çmimin Nobel për Letërsinë “për guximin dhe mprehtësinë klinike me të cilën ajo zbulon rrënjët, distancat dhe lidhjet kolektive të kujtesës personale”.
.
Përmblodhi dhe përshtati i.s