Arrestimi dhe vrasja e Prek Calit
nga Agustin Miraka
Figuron replika në “Rapsh te Hotit” ndërmjet të lidhurit Prenk Calit edhe komunistit horr e të pabesë, Mehmet Shehut, por ajo kurrë nuk u ka ardhë për mbarë historianëve komunistë lakej të “diktaturës” ta përmendnin…
I tha Mehmeti: “E more Prenk Cali, të pat ardhur dita ta mbyllje historinë tënde me shkronja ari po të ishe bërë me ne. Pse bëre kështu?” I përgjigjet trimi legjendar burrnisht: “Zotni, faji bjen mbi ju se ju u batë aleatë me anmikun tonë shekullor, me Serbin!” Por odiseja e të ngujuarve në shpellë, nuk do të përfundonte me dorëzimin e tyre. Të parët që u pushkatuan, ishin: Dedë Lulash Smajli dhe Dedë Gjon Deda, të cilit ia kishin prerë me parë mishin dhe trupin me sopatë.
Fran Zef Bajraktarit, ia nxorrën sytë dhe e varrosën të gjallë me gurët e malit.
Luc Gjon Bajraktarin, e prenë në qafë me bajonetë dhe e hodhën në greminë. Fran Zef Bajraktarin e groposën të gjallë, pasi i dogjën kullën. Marash Vat Lumajn, e pushkatuan para popullit të Vermoshit, si agjitator kundër bolshevizmit. Dedë Prek Nikën, e sollën nga kampi i Tepelenës dhe e pushkatuan pa gjyq, në mes të kelmendasve. Uk Mark Biku (Bikaj), u pushkatua në mes të katundit Brojë, për të ngjallur panik. Nik Mark Rezaj, i cili qëndroi 21 ditë i varur në burgun e Koplikut, u pushkatua përsëri pa gjyq. Gjelosh Fran Pëllumbi, vdiq në burgun e Kavajës nga torturat çnjerëzore, me fjalët e fundit: “Poshtë komunizmi!” Pas një gjyqi në Shkodër, u dënua me vdekje kreshniku i Vermoshit, plaku 70 vjeçar Prek Cali.
.
Ky gjyq, do të dënonte plot 25 vetë, nga të cilët edhe 4 me burgim të përjetshëm, ndërsa të tjerët kryesisht me 30 vjet burg. Kështu Kelmendi u përzhit dhe u ndëshkua përsëri. Këta janë kelmendasit, që kishin të ruajtur në gene prej gjeneratave virtytet më të mira, si mikprirës e bujar, trima sypatrembur e atdhedashës, njerëz të besës e fetar. Ata e donin meshtarin si antarë të familjes, duke i besuar fjalën e nderit… Malësia, humbi 137 bijë të saj, trimat e devotshëm në kryengritje. U burgosën 345 burra e u internuan 41 familje të shpallura reaksionare. Malësia, u vesh me petkun e zisë. Malësorët trima, denbabaden të patundun në trojet e tyre, u shpërngulën në kampet e internimit të Tepelenës, të Kavajës, të Vloçishtit, në burgjet e kampet e punës, më çnjerëzore që ka njohur historia. (Butka). Në momentin, që do ta ekzekutonin toga e zezë e pushkatimit komunist, kërkojnë që të dënuarit me pushkatim të kthehen mbara (me shpinë) dhe t’ua mbyllin sytë. Por Prekë Cali, në mënyrë kategorike kundërshton, duke thënë fjalët: “Nuk shkohet n’Parajsë me shpinë dhe me sy t’mbyllun…” dhe siç ishte duarlidhur, ngrehi kryet lart, hapi gjoksin, duke shkye pullat e këmishës dhe u tha: “Kështu vdes shqiptari!”. Para se të rrëzohej, ai trup si një lis, nga plumbat e shqiptarëve të armiqve të nacionit të vet, zëri i fuqishëm i malësorit të bjeshkëve, ushtroi si jehona e luginave: “Rrnoftë Shqipnia! Rrnoftë populli shqiptar! Heret a vonë Shqipnia do të fitojë!”
.
Marrë nga muri i Agustin Miraka 10 prill 2018