Bedri Pejani (10 tetor 1885 – 6 korrik 1946)
nga Eugen Shehu
-I tradhëtuar nga Komunistët e Shqipërisë (ia dorëzuan jugosllavëve) dhe i dënuar nga kolaboracionistët komunistë të Kosovës, Bedri Pejani shkonte drejt të paditurave të vdekjes.
-Bedri Pejani i dënuar (nga Ali Shukria, prokuror i përgjithshëm i asaj kohe) me burgim në burgun e Prizrenit, nga një sëmundje e lehtë në mënyrë të mistershme do të ndrronte jetë në spitalin e Prizrenit më 6 korrik 1946.
-Bedri Pejani kishte lindur më 10 tetor 1885, në Pejë nga babai Abdiu dhe e ëma Bahtija.
-Pasi kishte të mbaruar Robert Kolexhin, ai do të diplomohej në Universitetin e Stambollit në degën e Historisë.
-Ishte Delegat në Kongresin e Manastirit më vitin 1908, dhe organizator dhe Kryetar i Kongresit të Dytë të Manastirit më 1910.
-Ishte Sekretar i Komitetit për mbrojtjen e Kosovës në vitet 1918-1924.
-Në vitin 1912, ishte përfaqsues i Plavës, Gucisë, Gjakovës dhe Pejës në Kuvendin e aktit të shpalljes së Pavarisë më 28 nëntor 1912, së bashku me Mit’hat Frashërin, i cili ishte përfaqsues i Kosovës.
Nënshkrues të Deklaratës së Pavarsisë.
-Në vitin 1920, do ta shohim si kryeredaktor të gazetës “Populli” me qendër në Shkodër.
-Gjatë viteve 1921-‘23, do të ishte kryetar i Partisë Popullore.
-Në vitin 1924, ai do të mbështeste lëvizjen Noliste. Pas Triumfit të Legalitetit ai do të largohej nga Shqipëria në Austri dhe do të bashkëpunonte me Konare-n, derisa iu zbuluan qëllimet e kësaj organizate nga ku definitivisht largohet përgjithmonë nga ajo që quhej “Bashkimi Kombëtar”, me amnistinë që bëri Mbreti Ahmet Zogu, kthehet në Shqipëri, pas një kalvari të kaluar në Itali e Francë.
-Bedri Pejani do ishte bashkëpuntor i ngushtë i Mit’hat Frashërit, Rexhep Mitrovicës, Xhafer Devës, Kol Tromarës, Vasil Andonit e tjerëve Nacionalistë shqiptarë.
-I internuar në vitin 1943, në Porto Romano të Durrësit, që aty Bedri Pejani do të kalonte Djathtas.
-Pas internimit, me kërkesë të Rexhep Mitrovicës dhe Xhafer Devës ai vihet në lëvizje për themelimin e Lidhjes së Dytë të Prizrenit dhe formacioneve ushtarake të Mbrojtjes Popullore.
-Bedri Pejani si njohës i mirë i gjuhës gjermane i shkruan një letër gjeneralit Neujbaher së bashku me gjeneral Prenk Previzin për themelimin e Divizionit “Skenderbeg”, gjë e cila aporvohet.
-Nga janari deri në mes të qershorit 1944 do të ishte Kryetar i Lidhjes së Dytë të Prizrenit.
-Në vitin 1945, arrestohet nga Sigurimi popullor i komunistëve shqiptar dhe u dorëzohet organeve ushtarake jugosllave në Morinë.
-Nga burgu i Prizrenit dërgohet papritmas për “shërim” në spitalin e qytetit ku vetëm pak kohë më pas në mënyrë enigmatike
më 6 korrik 1946, do të ndrronte jetë.
Bedri Pejani që ngarendi midis djepit dhe varrit!
(copëz nga libri “Piedestale që Thërasin” 1939-1946, autor Eugen Shehu, viti 2000-Tiranë, fq. 139-147 ).