Biografi prezantuese e jetës së Mrì Dedjes
Ditën e shtunë, me 16 shtator 2023, në orën 14.00,
në sallën e Konferencave “Nanë Tereza”,
pranë Kishës “Zoja e Shkodrës” në Hartsdale – New Yorkut,
promovohet vepra… “Mri Dedja e Merrnaçajve” –
Zoja e Hekurt me Shpirt Florini… me autor Jozef Radin
Kush asht i interesuem për librin mund ta gjejë at ditë aty,
dhe krejt t’ardhunat prej shitjes së librit,
kanë me kalue në mbështetje të kishës “Zoja e Shkodrës”.
Familja Merrnaçaj
***
Mri Dedja, lindi në familjen e Bajraktarit të Vuklit, me 12 prill 1939, kohë kur Shqipëria do të zhytesh nën pushtim e ajo do t’ishte bija e parë e Dedë Nilajt, Bajraktarit të Vuklit. Me nji fmini tragjike, në harkun e pak viteve ajo kishte me pësue humbje të njimbasnjishme, pasojat e t’cilave kishin me e shoqnue tanë jetën. Vetëm pesë vjeçe, ajo hupë babën, axhat, vllanë disamuajsh, dy fmijë të axhave, kohë ma vonë edhe vëllanë tjetër, tue u ba ksisoj dëshmitare tragjedish pafund që nisën me djegien e shpisë me babën brenda… nji barbari e papame, ende e pashkrueme mbasi ajo mbet fillikat me gjyshen e saj Ndoce.
Mrì Dedja s’kishte me pasë adoleshencë, pse 12 vjeçe edhe nana kishte me iu kthye në gjini, me ndjekë fatin e saj, po do të largohej krejt e re nga jeta. Pa mbushë 16 vjetët, Mrì Dedja, do ta shihte vedin të hypun n’kalë tue u futë e dyta nuse n’nji ditë, n’derë të Merrnaçajve të Pshtanit e n’tri vjete Zoti e desh që ajo t’jetë nana e dy djemve të parë të familjes Merrnaçaj, njenin prej të cilëve do ta mbante me djep n’shpinë, natën e tmerrtë t’arratisë, me 22 dhjetor të 1959, kur ajo 20 vjeçe së bashku me krejt familjen, do të ndërrmerrnin aktin ma të guximshëm e njiherit ma rebelues ndaj regjimit komunist, që i kishte vú n’shenjestër me i dënue e masakrue si familje. Mrija do t’ishte pjesë e 9 antarve të Merrnaçajve, që midis dimnit, me 200 krenë bagëti e gjithçka kishin ma të shtrenjtë mbas shpirtit, kishin me u arratisë drejt Malit të Zi, ku falë ndihmës së Zotit e Orëve të Kelmendit, do t’ia dilnin asaj nate tmerri.
Në harkun e 15 vjetve, Mri Dedja e Merrnaçajve do t’ishte nanë e 6 fëmijëve të lindun në tri shtete: dy djemve në Shqipni, nji djali e nji vajzë të lindun n’Mal të Zi edhe dy vajzave t’leme n’Amerikë, tue kenë dëshmi e asaj odiseje emigrimesh në kërkim të lirisë. Me nji jetë plot me sakrifica, shpejt shpia e Marash e Mrì Merrnaçaj do t’ishte porta e hapun e mikpritjes shqiptare, ku do t’prisnin, përcillnin e mbështesin çdo njeri në nevojë e pafundësisht. Janë të shumtë ata që i kanë trokitë kësaj dere, ku kanë jetue e kanë hangër bukën e duerve të ksaj malsoreje fisnike.
Në moshën 51 vjeçe, ajo do të humbte djalin 30 vjeçar, Nik Merrnaçajn, Nishin e saj të dashtun, i cili kishte dalë në krye të protestave në kërkim të lirisë për popullin shqiptar. Mrì Dedja do ta vuente me dinjitet humbjen e djalit të saj, mbasi akti i tij shpejt do të merrte vlerësime të nalta prej shtetit amerikan, po edhe prej shtetit shqiptar po ma së shumti prej krejt atyne që e njifnin Nishin dhe historinë e familjes Merrnaçaj.
Sot Mrì Dedja e Merrnaçajve asht në kufijtë e 85 vjetve, ajo asht nanë e gjashtë fëmijve të realizuem, pse Nishi për të asht i gjallë e ky libër kushtue edhe atij, dëshmon ma së thelli kët gja, po ajo asht edhe gjyshe e stërgjyshe e nderueme dhe respektueme prej gjithkujt. Ajo mbetet nji malsore epike e paepun në betejën e saj me jetën e me fatin, pse forca shpirtnore e besimi i palëkundun në Zot ia kanë ba ma të lehta vuejtjet e shumta kësaj zoje, simbol të grues shqiptare, e ma me dritë jetën e familjes saj që sot mbas humbjes së Marashit asht e shtrëngueme e gjitha rreth figurës së saj…
(përgaditi jozef radi – shtator 2023)