Biografia e Jozef Radit
– simbas Inteligjencës Artificiale
Jozef Radi është një shkrimtar, poet dhe përkthyes shqiptar, i lindur më 16 janar 1957 në Elbasan. Prindërit e tij, të sapodalë nga burgu, ishin internuar në kampin e Kuçit të Kurveleshit, dhe ai ndoqi fatin e tyre në kampet e internimit si: Radostinë, Gradishtë, Çermë dhe Savër.
Pavarësisht kushteve të vështira, Radi përfundoi shkollën fillore dhe të mesme me rezultate të shkëlqyera, por regjimi komunist nuk i lejoi vazhdimin e studimeve universitare. Gjatë viteve 1984-1990, krahas punës në bujqësi, ai studioi intensivisht gjuhë të huaja, u mor me përkthime dhe redaktoi veprat e të atit, Lazër Radi, një figurë e njohur letrare dhe intelektuale.
Pas rënies së regjimit komunist, Radi u angazhua në proceset demokratike në Shqipëri. Në vitin 1993, themeloi revistën “Arbëria” dhe në vitin 1994 u diplomua në drejtësi. Gjatë viteve 1993-1997, bashkëpunoi me Presidencën e Republikës. Në vitin 1997, emigroi në Itali, ku vazhdoi veprimtarinë letrare dhe publicistike.
Radi ka botuar disa vëllime poetike në shqip dhe italisht, duke përfshirë “Muret e Muzgut” (1993), “Kujtesa e Mjegullës” (2000), “Fletorja e Vjeshtës” (2011) dhe “Poesie scelte” (2017), me përkthim të Gëzim Hajdarit. Ai ka përkthyer poezi të autorëve të njohur si Ungaretti, Montale, Pessoa dhe Baudelaire. Gjithashtu, është bashkautor i albumit fotografik “Ancona nascosta” (2007).
Në vitin 2022, Radi publikoi librin “Njeriu përballë përbindëshit”, që trajton historinë e Musa Sinës, i cili kaloi 24 vite në burgjet e regjimit komunist. Ky libër bazohet në dokumente dhe dëshmi autentike, duke ofruar një pasqyrë të qartë të periudhës së diktaturës në Shqipëri.
Aktualisht, Jozef Radi jeton midis Ankonës, Nju Jorkut dhe Tiranës, duke vazhduar kontributin e tij në letërsinë dhe kulturën shqiptare. Ai është aktiv në mediat sociale dhe mban një blog personal, ku publikon shkrime, përkthime dhe materiale kulturore.
janar 2025
