Brenga – tregim nga Luan Myftiu

Brenga…

tregim nga Luan Myftiu

Kish netë që nga dritarja hynte në dhomën time një flutur. Një nga ato fluturat e natës, për të cilat disa thonë se janë shpirtra njerëzish. Nga mënyra e qetë e përplasjes së krahëve dhe ngulmimi për të mos qëndruar një çast pa fluturuar, nuk di pse më kujtoi motrën tonë, e cila po mbushte vitin që ish larguar papritur nga kjo botë.
Ndoshta kjo më shtyu të shkoja të nesërmen në varrezë e t’i vija asaj një lule te koka. Ndoshta edhe të shkëmbeja ndonjë fjalë me fotografinë, e cila, siç më qe dukur herët e tjera, na e tregonte motrën si një ëngjëll që digjej nga dëshira për të ditur se si na shkonte tani jeta. Dhe, ndonëse atë ditë binte një shi i rrëmbyer, u gjenda atje para portretit të saj, gjithmonë të qeshur, fiksuar në porcelan dhe vendosur me kujdes në mermerin e bardhë. Si për çudi, nisa të dëgjoj befas aty, krejt të mallëngjyer zërin e saj, i cili po i ngjante atij të një fëmije, që porsa zgjohet nga gjumi dhe kërkon me sy të jëmën.
“Ç’deshe sot këtu, në këtë kiamet, të keqen motra? Fshiji piklat e ujit, se po më dukesh sikur qan. Nuk ke marrë shami me vete? …Apo qan vërtetë? Të lutem mos! Nuk të paskan lezet lotët! Se mos vajton duke kujtuar se unë jam larguar e mërzitur nga ju? Se mos më ka mbetur hatri nga ndonjë sjellje e pakujdesshme ndaj meje? Mos u ligështo kështu, të lutem! Ç’e ke atë send në dorë? Lule? Rrofsh vëlla! Po më mirë të ma sillje ndonjë ditë me mot të kthjellët. Shih si qenke lagur! Si të qenkan bërë këpucët tërë baltë! Fshiji këtu, tek bari që ka mbirë rreth meje. Fshiji pa merak, se barin mua ma lan shiu! Dale? …Po psherëtin? …Se mos ke ardhur për të qetësuar ndonjë brengë!? Jo, vëlla, mos u mërzit! Jeta kështu është bërë! Të gjithë kanë nga një brengë. Ja dhe unë, që e mbylla hesapin tim, përsëri kam brengë. Njerëzit nuk janë shenjtorë, vëlla! Edhe unë e pyes shpesh veten: mos vallë u largova më herët se sa duhej? Mos lashë diçka pa kryer nga detyrat e mia? Nga detyrimet e mia ndaj jush? Falmëni, nëse ju duhesha ende! Po unë, a nuk e kam brengë, që s’e shpura dot deri në fund atë përgjegjësi, që e mora përsipër qysh e vogël? A të kujtohen ditët kur na arrestuan babanë dhe na rrëmbyen nënën, e çmendur prej tyre? Unë e gjora u përpoqa që ata të ktheheshin gjallë ndonjë ditë në shtëpi, por nuk qe e thënë, ose më mirë të themi, komunistët nuk deshën që ata të dilnin prej andej, nga frika se mos i tregonin botës tmerret që kishin përjetuar në atë ferr. Por ne, vëlla, më duket sikur e kryem detyrën. A nuk e shitëm për ta shtëpinë? Për ta a nuk shitëm edhe jorganët? Po unazat dhe vathët e nënës? Ç’na mbeti tjetër kujtim prej saj? A nuk i gdhimë netët e ftohta pa zjarr, që të kursenim për t’i blerë fanella babait? Lavdi Zotit, që s’u bëmë lypsarë!…”

Ndërsa motra më fliste atje që nga mermeri, m’u kujtuan çastet kur komunistët, pasi i vunë nënës sonë hekurat në duar, na flakën ne në qilarin e shtëpisë dhe na kërcënuan për të na detyruar të mos qanim me zë. M’u kujtua se si motra doli nga “frëngjia” e qilarit dhe, duke vrapuar drejt nënës u briti policëve: “Mos na e merrni! Mos na e merrni nënën tonë! Jemi të vegjël dhe unë s’di as të gatuaj, e as të laj teshat!…”. Por policët, as i kthyen kokat pas. A thua të kenë pasur frikë se mos prekeshin duke na lënë jetimë… me të dy prindërit gjallë?!
Dhe, ndërsa kujtimet rridhnin brenda meje si ai gruri në mëngër, guxova një çast të ngre kokën e të shihja në fotografi motrën, e cila sa vinte e dukej më e dhembshur e më e qeshur, duke larguar nga fytyra e saj edhe atë hijen burrërore që ia dhanë hallet e rëna qysh në moshën 13-vjeçare. Tani, nuk ishte më ajo miturakja që u bë për ne nënë e baba. As ajo shtegëtarja që mbeti tërë jetën rrugëve duke vrapuar, sa në burgun e Burrelit, ku dergjej pa faj babai ynë, në dyert e psikiatrive të Shqipërisë, për ta bërë nënën tonë të ngjitej nga errësira e vetëdijes së saj deri në kujtimin se dikur kish pasur edhe fëmijë… Nuk ishte më ajo vogëlushja që dikur qante me zë, kur i digjej fundi i kusisë së harruar në zjarr, ku kish vënë për të larë teshat tona. Nuk ngjante tani motra as me atë puntoren me gishtat e enjtur nga pesha e dhjetra tezgave me gurë, për të mbajtur me bukë veten dhe ne jetimët e tjerë, që na dërgonte në shkollë si për të kryer detyrën e një prindi të etur për dituri. Çuditem sot këtu, tek qoshja e varrit të saj: kush e mësoi këtë martire të vetëflijohej për ne? Por ajo, si t’i lexonte mendimet e mia, nisi të flasë. Foli? Si foli? Jo! Jo! Nuk qe zëri i saj! Ishte era që lëvizi degët e një qiparizi. Apo mos klithi ndonjë zog nga gëzimi  që qielli u hap dhe dielli nxorri synë?
“Mos, të keqen motra, mos e mundo veten! Mos jeto me brenga! Se vetëm dhembshuritë e vërteta prodhojnë brenga! Se unë kurrë, vëlla, nuk jam munduar nga dëshira që të tjerët të vuajnë për mua. Qoftë edhe për të më dashur më shumë. Se mos e patët fajin ju që mua më takoj kjo barrë pak më e rëndë? Kështu rodhën punët dhe unë s’bëra veçse detyrën. Kam vetëm një merak: mos vallë duke u kujdesur si prind ju shkaktova ndonjë keqardhje të fshehtë, të cilën nuk ia thoshin as vetes? Keqardhje për sakrifikimin tim? Po ti, të paktën, duhet ta kesh kuptuar sa e lumtur kam qenë, o vëlla, tek ju shihja të përparonit në jetë. Apo ndoshta edhe sot nuk e merr dot me mend se ç’forcë ka dashuria e një motre? Sidomos ajo e një motre për vëllezërit jetimë? Më falni, nëse ju kam ligështuar duke u kujdesur për ju më tepër ndoshta se sa ju nevojitej. Por ju betohem që kam qenë e lumtur. Pastaj m’u bë dhe zakon kujdesi për ju. E beson që kishte raste që ju më dukeshit si fëmijët e mi?!…

O Zot! Asgjë nuk le pa kompensuar! Edhe nga mjerimi na bën të nxjerrim gëzime! Të lutem, vëlla, mos u ligështo! Mos mendo se jam pishman që bëra atë jetë me mundime. Sikur të përsëriteshin njëmijë herë ato rrethana, unë njëmijë herë atë jetë do të zgjidhja. E ç’bëra unë në fund të fundit? Në kushtet e asaj diktature të egër, unë gjeta një mënyrë për t’i dhënë një kuptim jetës sime? Ah, vëlla, sa motra të tjera mbetën pa krijuar familje si unë! E ku na la ne “kuçedra” të mendonin për fatin tonë?! Mos u mërzit, të keqen motra? Se unë gjithë qëndrimet e tua i kam kuptuar. Kështu ndodh në mjerim. Njerëzit i pikëllon mendimi se mos janë shkaktarë të vuajtjes së tjetrit. Po dije që unë kam qenë krenare për detyrën që mora dhe aq të pavarur e kam ndier veten, sa më vinte keq tek ju shihja të mbanit ndaj meje  atë qëndrim disi të ftohtë për të më detyruar të mendoja më shumë për veten. Sa fëmijërore më dukeshin përpjekjet tuaja! Por, kurrë nuk ju lëndova duke u rebeluar edhe kur ndonjë qëndrim i juaji më prekte në sedër.
Mbeta i shtangur. Motra nuk kishte folur kurrë. Po më qortonte? Apo duke më treguar gabimet kërkon e gjora të më çlirojë nga ndonjë brengë? Edhe e vdekur mendon për ne? Ç’të qe ky zë?
Merak motre që se tret dheu?! Apo klithmë e ndërgjegjes sime, të plagosur nga mungesat e kujdesit tim ndaj një motre që s’i gjendej shoqja? Të rridhnin këto pendesa nga ndonjë mosmirënjohje fyese apo ishte diktatura ajo që na krijoi rrethana të mbanim nga një herë ndaj njëri-tjetrit qëndrime jo të drejta? Po! Po! Ka qenë dhuna e komunizmit burimi kryesor i brengave tona! Lum ata që u ngritën mbi veten dhe fituan betejën më të madhe: nuk i shkarkuan mbi të tjerët mllefet që u mbillte çdo ditë në shpirt mizoria. Na fal, o Zot, në s’kemi mundur të luftonim apatinë e shpirtit, që na krijonte tundimi për ta gëzuar me çdo kusht jetën.
Dhe kështu, mes psherëtimash, ngrita sytë dhe pashë fytyrën e motrës. Pastaj s’di se si, tërë portretin e saj në këmbë para meje. Me sy të përlotur si nga një gëzim i madh. M’u duk fytyra e saj si ajo e një nëne të lumturuar, tek sheh fëmijët që japin shenja se do t’ia justifikojnë dashurinë…
Dhe u ngrita të largohem, me kokën pas dhe me një betim në zemër se, për sa kohë më kish mbetur ende për të jetuar, do të bëja çmor të isha i denjë për sakrificën e motrës.

Related Images: