Elegji për Ali Pazarin…
(pa të nuk ka kuptim asnjë figurë e futbollit)
nga Artan Fuga
Ai ishte një nga figurat më të çuditshme të Tiranës në vitet ’60, sikurse edhe një nga njerëzit më të dashur për të gjithë burrat e qytetit. Të rinjtë e adhuronin me buzëqeshje sa dashamirëse aq edhe provokative.
Po të jetonte sot do të quhej personazh publik, lider opinioni, celebritet…
Ishte njeri fare i thjeshtë. I vetëpunësuar në një kohë kur të gjitha sipërmarrjet private ishin shtetëzuar.
Tribuni i madh popullor, Ali Pazari.
Ai ruante biçikletat e tifozave kur këta vinin për të parë ndeshjet e futbollit në stadiumin “Qemal Stafa”, sidomos kur zhvilloheshin ndeshje me skuadra të huaja, qindra e qindra tifozë shkuleshin nga të gjitha anët me biçikleta për të ardhur në stadium.
Ato i ruante Ali Pazari.
Qindra e qindra biçikleta vendoseshin shtrirë ose gjysmë shtrirë, ndonjëherë mbi njëra-tjetrën aty ku sot ngrihet Pallati i Kongreseve, te Kolonat, dhe diku midis tribunës anësore që jep nga qyteti dhe tribune qendrore.
Tifozët me biçikleta janë njerëz të paduruar, ata gati e hidhnin mjetin e tyre me dy rrota kur vinin dhe e donin shpejt kur iknin në mënyrë që t’i shpëtonin turmës që bllokonte bulevardin kur tifozët ktheheshin në shtëpi duke diskutuar për ndeshjen, disa të gëzuar dhe disa të mërzitur.
Lio ku ta le?
Kjo ishte pyetja që përsëritej pafund herë dhe Ali Pazari i përgjigjej pa u lodhur duke saktësuar vendin e atyre dhjetra Mifave, Robustave, Diamanteve, Kinezeve, etj. Që përbënin të vetmin mjet privat të lejuar në atë kohë.
Ali Pazari, Liu, ishte atje për të vigjëluar mbi biçikletat e shtrira ndërkohë që zhvillohej ndeshja.
Ai ishte një burrë thatim, që gati në trupin e tij kishte vetëm lëkurë dhe kocka e aspak dhjame.
Elegant i paparë.
Gati bënte balet mbi biçikleta duke i kapërcyer pa u penguar asnjëherë.
Me pak flokë, i gjatë, me një hundë pak të zgjatur dhe spic me majë, me lëvizje duarsh të shpejta, me krahë të gjatë, dhe veshur thjesht, me pantallona me gjunjë të dalë që e bënin gati si një automat japonez me performancë të lartë.
Shkathtësia e tij ishte e pashoqe, i palodhur.
Dhjetlekshin metalik që tifozët ja hidhnin nga larg shpeshherë, çmimi për ruajtjen e biçikletës që nuk dihej si ishte vendosur, e kapte në ajër, dhe me një lëvizje rrotulluese të krahut dhe të dorës e fuste direkt në xhepat e thellë të pantallonave të tij me gjunjëza të dala disi.
Ali Pazari ishte një njeri i thjeshtë i qytetit, njeri publik i asaj kohe qe ndoshta rivalizonte për nga reputacioni edhe me kryetarin e Bashkisë të asaj kohe.
“Pazari” ishte një mbiemër që i shkonte shumë dhe plotësonte personalitetin e tij si njeri publik, që e njihnin të gjithë, që i referoheshin të gjithë.
Shpesh me shaka një njeriu që niste dhe komunikonte njëherash me shumë njerëz, që u jepte xhevap të gjithëve, që bëhej një figurë e njohur mes shokëve i thoshin me gaz: Ore, je bërë si Li Pazari ti…
Nuk merrej vesh mirë nëse ishte tallje gazmore, kritike miqësore, shaka, apo lavdërim.
Ashtu ishte edhe Li Pazari, njëfarë njeriu orkestër, i shkathët, gjys sherr – çmendaniku i adhurueshëm, veprimet dhe batutat e të cilit nuk mund t’i parashikoje dot, tallëse sa edhe Ciceroni i Romakeve do t’i kishte pasur zili.
Hajde Li Pazari me nam, gjynah që brezat e rinj nuk të njohin, gjynah që nder i qytetit bëhen ata që kanë pare, që kanë pushtet, që kanë miq, ose që janë dëshmorë a kane qenë politikanë. Gjynah që historia është histori e pushtetarëve dhe jo e njerëzve të mëdhenj të thjeshtë si ti.
Ti do të ndriçoje sot si meteor me natyrën tënde publike, sikurse kishe mbiemrin,
o Li Pazari,
o Li Bota,
o Li Dynjaja…
Kompjuter memorja e tij.
Atje e ke Mifen tënde rrangalle – i thoshte njërit.
Kape atje Robustan tënde mace të zezë – i thoshte tjetrit.
Shko atje poshtë Kinezes, ke rrotaxhilen tate.
Nuk gabonte kurrë Liu, dinte vendin e secilës biçikletë që e kishte parë vetëm disa sekonda kur ja kishin besuar. Kurrë nuk mund t’i vidhej një biçikletë Li Pazarit. Policët që ruanin rendin brenda dhe jashtë stadiumit nuk kishin punë me to, ato i ruante Li Pazari i madh.
Kompjutër me formë njeriu, inteligjencë dhe kujtese robotike prej gjeniu. Nuk besoj se kishte shkollë. Mbante mend edhe fytyrat e tifozëve që ishin klientë të tij. Nuk kërkonte kurrë lekë nga askush, por kur dikush ikte pa paguar e shihte me përbuzje pa folur. Si mund të ishte dikush edhe me biçikletë edhe pa lekë në atë kohë… Kishte të drejtë Li Pazari…
Shoqëronte çdo dorëzim biçiklete me bejte shpesh.
Shko shif ndeshjen Neim katunari
Se rrangallen ta ru Li Pazari.
Boj kujdes Pllum Djali
Mos xrrohesh se t’osht thy pedali.
Të gjithë e dëgjonin dhe qeshnin e zbaviteshin me thumbat qe Li Pazari u bënte të gjithëve. Të të mos thumbonte ai, zere se nuk ishe asgjë, nuk ja vlente fare të merreshe me ty, ishe askushi.
Kurrë nuk dihej se me cilën skuadër ishte tifoz Liu gjigandi i qytetit. Ishte neutral sikurse janë mediat që duan të marrin reklama pavarësisht ngjyrës, politikes së reklamuesve. Thumbonte humbësit e radhës në ndeshje, thurte lavde tallëse për fituesit. Nuk kuptohej sesi edhe ruante biçikletat jashtë edhe dinte gjithçka si ishte zhvilluar ndeshja brenda. Hipte ndonjeherë te muri i tribunës anësore dhe një sy e mbante në fushë dhe një sy te sheshi ku si në një Waterlo shtriheshin qindra biçikleta. Pjesën tjetër të ndeshjes e mësonte nga thirrjet e tifozëve, një pjesë të aksioneve duke folur nga poshtë me sportdashës që shihnin ndeshjen në stadium, pastaj ja tregonin me fjalë se çfarë kishte ndodhur atje dhe ai krijonte tablonë e tij për ndeshjen dhe na e transmetonte duke shpërndarë biçikletat. Nuk kishe nevojë për komente të darkës në televizion në emisione sportive. Rezymenë e ndeshjes e kishte bërë Ali Pazari.
Ju që ende nuk keni vdekur, mos e harroni Li Pazarin, sepse për më të rinjtë Liu i pavdekshëm ka vdekur me kohë, nuk ka pas lind kurrë, sepse këta të rinjtë kujtojnë se historia ka nisur me ata, sikur pardje ka qenë viti zero.
Ku ta dinë ata se para se ata te vinin në këtë jetë kanë pas ekzistuar luanë, tigra, rinoceronte, ka pas qenë Li Pazari, sa dymijë e njëqind analistë bashkë, sa pesëmijë komentues ndeshjesh, sa tremijë e njëqind politikanë rrethesh bashkë, një orator i lindur, një kompjuter i gjallë, një personalitet që po ta vendoste ai një nofkë nuk kishte zot që ta hiqte më, sa dyzet media on line, sa treqind gazeta të gjysmë falimentuara bashkë.
Ai njihte çdokënd në qytet, ai dinte lajmet jo të ngjarjeve që kishin ndodhur, por edhe të atyre që do të ndodhnin, ai ishte gëzimi i pasndeshjes, ishte saktësia në punë, ishte mishërimi i antivjedhjes, ishte rendi pa polic, ishte vetëvendosja e qytetarit.
Një emër sheshi bre për Li Pazarin nuk u gjet o ju që jeni moshatarët e Adamit dhe të Evës, pra ju që kujtoni se me ju nis historia e njerëzimit… pasi ju kafshuat mollën e ndalueme???
Çfarë duhet me be më pas emrin e një rrugice në Tiranë???
Pa Li Pazarin nuk kuptohet asnjë figurë e ndritur e futbollit, sepse ai ishte pjesë e kontekstit, e pejsazhit, të futbollit të kohës, pa Li Pazarin nuk kuptohet as Loro Boriçi e as Panajot Pano… E çfarë është Mesi përpara tyre…
Në mos emrin e një piste biçikletash në qytet vendosjani këtë emër qendrës ku parkohen biçikletat që merren me qira.
Qendrat e biçikletave me qira “Ali Pazari”!
http://afp.al/news/2017/08/elegji-per-ali-pazarin24-08-2017