Enigma
nga Muçi Xhepa
Janar 1975. Dimër i akullt. Ditë e zymtë. Ora tre pasdreke duket si të ketë trokitur mbrëmja. Re të zeza shiu kanë mbuluar qiellin. “Të jenë simbol i një misioni ogurzi, – thotë me vete Kadriu, – kanë tentuar edhe herë të tjera, jashtë vendit, por Perëndia më ka mbrojtur!”. Hekurudha e gjatë i duket si një gjarpër gjigant helmues me nofulla të hapura gati ta gëlltisë. “Përse sjell në mendje gjarprin. Të keqen. Mishërimin e botës së krimit”, flet me zë. Shton hapin në udhën e ngushtë përgjatë trasesë. Lë pas shkollën tetëvjeçare të Karinës. Dëgjon hapa. E ndjekin. Goditje e fortë në kokë. Shembet përtokë. “Sa kohë kam kështu… mbi shina”. Zhurmë, kërcitje tmerruese hekurash. Gjëmim. Treni i mallrave po afrohet me shpejtësi. Mbledh forcat. Duke u zvarritur arrin të nxjerrë trupin jashtë shinave. Lokomotiva, tashmë fare pranë, i zë këmbën. Gishtat. Humb ndjenjat.
***
Mbrëmje. 26 shkurt. Sanremo 1971. Nata e dytë. Të parën e humba. Radio Panda, imitim i Soneberg-ut, ishte plot zhurmë. E pamundur t’i dëgjoje këngët. Mora njërën karrige nga tryeza në kuzhinë dhe u ula pranë Pandës me shpresë se do të transmetonte diçka ndryshe. Por e kotë, edhe natën e dytë stacioni italian, që jepte festivalin, ishte zhurmuar. Babai i nervozuar tha nëpër dhëmbë: “Edhe radion e kanë gjymtuar”.
Të nesërmen në pushimin e gjatë takova Çimin. Babanë e kishte shofer tek agroeksporti – dërgonte prodhime bujqësore jashtë. Kryesisht në vendet revizioniste. Siç i quante “Neroni” vendet, dikur mike të tijat. Ai kishte sjellë televizorin e parë në qytetin tonë të vogël. Udhëkryqin e vendit. Një ngjarje e pashpjegueshme nga ligjet e pushtetit të punëtorëve dhe fshatarëve. Por, as nga shkenca marksist-leniniste. Nën zë njeriu i thjeshtë ia kishte atribuar ndonjë shkaku mbinatyror ose paranatyror.
-Cila këngë të pëlqeu? – Çimi ka natyrë të hapur e të qeshur.
-Nuk munda t’i dëgjoj. Radio kineze.
Shpërthen së qeshuri.
-Gjermania ime i dha pastër. Babai mendon se Çelentano do ta fitojë me këngën “Nën çarçafë”.
-Ç’të them. Mund të ketë të drejtë.
-Do befasohesh.
-Nga çfarë?
-Sonte Rai 1 do ta transmetojë vetë. Je i ftuar.
Kur kishte ndeshje futbolli të kampionatit italian, shtëpia e Çimit kthehej në një stadium i vogël. Kadri Balliu, babai i Çimit, një burrë i pashëm, me prerje qytetare dhe veshje të huaj, ku dallonte bereta, që e mbante mbi njërin sy, ishte zemër gjerë dhe mjaft mikpritës – cilësi që i trashëgoi edhe Çimi. Atë natë, 27 shkurt, Tani, Timi dhe unë, shokët e Çimit, zumë vend pranë dritares magjike, që na sillte botën e lirë të përtej detit aty. Televizori. Fitues të Festivalit dolën Nikola Di Bari dhe Nada me këngën, “Zemra është një cigane”, që më vonë u quajt “Cigani në ty”.
***
Kemi dalë që pa gdhirë të zëmë radhën për qumësht. Prapa shkollës sonë është dyqani i bulmetit. U dëgjua një e kërcitur ene alumini, pastaj të shara.
-Çfarë të bëri ena?
Barba Nako i drejtohet djalit, që goditi bidonin e qumështit me këmbë.
-Borgjez, – thotë nxënësi i shkollës sonë, – kjo është radha e proletarëve. S’ka vend për ty, babanace.
-Po, ashtu është, edhe unë jam njëri prej tyre, proletarëve, tani, – Barba Nako e thotë me qendrim dinjitoz, që më jep një kënaqësi e krenri të brendshme, sikur të shoh gjyshin tim në skenë të ngjashme në Elbasan. I kish ndodhur disa herë, kur ishte kthyer nga “Këneta e Vdekjes” Maliq.
Tani, djalë trim dhe i fortë, më i zhvilluar nga ne të tjerët, shokët e moshës, gjë që e kishin provuar nxënës në klasa më të larta kokën e tij – një të goditur dhe gjendeshin përtokë; merr bidonin dhe e vendos në radhë. Aty ku ishte.
-Hë, e do ti më shumë se unë atë… armikun.
Tani niset t’i japë një mësim. Baba Nako e ndalon.
-Është i ri dhe nuk kupton çfarë po bën. Ty të faleminderit!
Ngjitur me shtëpinë e Baba Nakos banon familja e Çimit. Ndërsa jam duke shkruar këtë tregim, më merr në mesinxher Plarenti, vëllai i vogël i Çimit, jeton prej një çerek shekulli në Itali.
-Plarent, të më besosh, je miku më i rëndësishëm sot. Pa të lënduar dua të zgjidh një enigmë rreth aksidentit të babait tënd.
-Nuk ishte aksident. Babanë e vranë.
Heshtje. Plarenti ndez cigaren.
-Te shinat e gjeti një qerrexhi. Rrugës për te spitali i Rrogozhinës babai i tregoi çfarë i kish ndodhur. Këtë ai ia tregoi njerëzve të familjes sonë.
-Në spital nuk arriti ndonjëri nga familja ta shihte?
-Jo, sepse ato e nisën menjëherë në Durrës.
-As në Durrës?
-Nëna kur hyri ta shohë, ai nuk fliste dot.
-Si nuk fliste?
-I kishin prerë gurmazin.
Mbetem për një çast. Plarenti ndez cigare tjetër.
-Të kuptoj ke ndrojtje të më pyesësh. Bëhet fjalë për njeriun më të shtrenjtë. Ti e ke njohur vetë babanë ç’njeri ishte. Por, ne s’lamë vend pa kërkuar e pyetur.
-Plarent, përse ta kenë vrarë? Ju kishit lidhje me lart. Kupolën komuniste.
-Aty qëndron enigma. Babai kishte miqësi me Llazi Papapostolin, dhëndrin e Barba Nakos, që ishte internuar në një fshat të Fierit.
-Mos e ke fjalën për Larry Post.
-Po ai vetë. Babai dilte jashtë me albanie dhe mundet të ketë kryer ndonjë porosi të tijën.
-Sa heronj kanë dhënë jetën që Shqipëria, sot, të jetë në anën e SHBA-ve, – më del me forcë nga kraharori.
-Të falenderoj që babanë e quan hero.
-Mësuat kush e operoi në grykë?
-Po, me urdhër të Mehmet Shehut ishte dërguar mjek kinez. Pas asaj babai ndërroi jetë, pa mundur të tregojë të vërtetën.
-Agjentin e lartë të shërbimit amerikan, Larry Post, e vranë në mënyrë mafioze, me plumb pas koke…
-Menjëherë, sa eleminuan Llazin ato vranë babanë tonë.
Plarenti ndez cigare tjetër dhe më uron natën e mirë.
*Pas gjashtë muajsh në katër spitale sot në shtëpi.
Faleminderit shumë për lutjet tuaja!
Perëndia i dëgjoi.
Marrë nga muri i FB i Muçi Xhepa, 8 maj 2023