Festa e Halloween-it ndër shqiptarë
Halloween, shëmtia që nuk na duhet…!
Nëse bëhet fjalë për ndërrimin e stinëve
dhe ndezien e zjarreve,
ne kemi festën pagane të Ditës së Verës.
Futja e kokës në kungull nuk ndryshon asgjë,
kungulli kungull ngelet…!
Halloween ose (hellëuin), e prejardhur nga Keltët për më shumë se 600 vjet p.e.s, po fiton përherë e më shumë terren edhe në vendin tonë.
Edhe pse Halloween po kthehet në ditë argëtimi dhe feste, sidomos për të rinjtë, shumë pak prej tyre e dinë kuptimin e kësaj ditënate me pamje të frikëshme, vdekjeje e larje mëkatesh pas vdekjes.
Shenja dalluese e kësaj feste është një kungull me vrima i ndriçuar nga brenda, me pamje të frikshme që vjen që nga koha e Keltëve, fise që jetonin përgjatë Danubit.
Keltët, kremtonin këtë ditënatë si ndarjen nga periudha plot diell dhe e lulëzuar e verës dhe futjen në netët e errëta të dimrit.
Sakaq, një lloj besimi tjetër (Druidët) ja përkushtonin këtë natë Zotit të tyre të vdekjes, Samhain. Sipas tyre ditë ishte koha kur shpirtrat e vdekur mëkatarë lanin mëkatet e tyre. Druidët mendonin se mes 31 tetorit dhe 1 nëntorit, Zoti i mblodhi shpirtrat e të vdekurve të 12 muajve të vitit të shkuar, të mëkatarëve mbi tokë, pasi ata i kishin larë mëkatet e tyre dhe i dërgoi në parajsën e keltëve.
Ndezja e zjarreve në kodra dhe më pas në shtëpitë e tyre kishte krijuar besimin se kështu ata përzinin shpirtrat e këqinj të vitit që shkoi.
Duke qënë se Halloween është e prejardhur nga keltët, kuptohet se fillimet e tyre janë në Evropë.
Kisha ua mori Keltëve këtë zakon gjatë përhapjes së krishtërimit.
At Gjergji i IV-të e ringjalli më 1 nëntor të vitin 837, duke e quajtur “Dita e të gjithë Shpirtrave”. Për të mos shtrembëruar besimin tek Samhai, kjo ditë është menduar të jetë edhe “Dita e të vdekurve”. Në shek. XIX, Halloëeen arriti të kalojë Atlantikun për në Amerikën Veriore së bashku me pasardhësit e Keltëve, Irlandezët, të cilët shtegëtuan atje për shkak të kushteve të këqija për jetës. Atje, ky zakon u përhap shpejt në të gjithë vendin, por gjatë përhapjes pësoi edhe ndryshim të dukshme. Kështu tashmë Halloween më tepër përngjan me Karnevalet së sa me zakonet e mëhershme.
Një zuzar me emrin Jack O’Lanten duhej të shkonte në ferr pas vdekjes së tij. Por Djalli e ktheu mbrapsht duke i dhëne një copë qymyri (thëngjill) që digjej që ta kishte gjatë gjithë rrugës. Jack-u e vendosi qymyrin në një rrepë të madhe dhe u nis drejt një udhëtimi të pafundmë meqë nuk e lejuan të futej në asnjë mbretëri të vdekurish. Për njerëzit ishte mëse e qartë që rrepa me qymyrin u shtinte tmerrin para së gjithash shpirtrave të këqinj. Meqenëse amerikanët përdoren kungullin në vend të rrepës, ai mbeti shenja dalluese e Halloween-ve.
Nëse bëhet fjalë për ndërrimin e stinëve dhe ndezjen e zjarreve, ne kemi festën pagane të Ditës së Verës.
-Sa më sipër Halloween, me shpirtëra të vdekur dhe pamje të frikshme (vdekje, ngjallje, frikë) nuk ka asnjë lidhje me traditën tonë të festave, dhe pak nga argëtuesin e dine kuptimin e saj.
-Por ajo që e bënë edhe më të papranushme këtë ditë është loja e mjaft të rinjve dhe të rejave që e shikojnë si ditën kur duhet të lënë orët e mësimit, dhe ta fusin kokën në kungullin me vrima. Kungulli nuk ndryshon asgjë, kungulli kungull ngelet…!
Halloween asht e vetmja ditë kur njeri mundet me u ndie krenar për shpinë e papastrueme…Rrjetat e merimangave që nuk i ka fshi kush tash 1 vit, pluhnat 1 gisht, muret e palyeme kanë me iu ngjallë lakmi të tanëve…kur ti shohin kanë me thanë :
-“Sa mire i ke ba…duken si origjinale.”
nga Abedin Kaja (marrë nga faqja e fb)
***
Personazhet e Halloween?!? i kemi përditë në tv. Provo hape dhe ti dhe do shohësh si vijnë verdallë me kostume me ngjyra. Më kryesorët janë duke u tallë me njerëzit, argëtohen dhe hedhin ndonjë llaf ashtu si për të kujtuar që janë garipa, ca të tjerë me kostume të errta dhe maska kërcënuese ulin e ngrenë “bijtë e kurvës”, pastaj vijnë personazhet që krijojnë dhe festën, hyjnë e dalin në skenë sa herë u shkrepet. Këta bëjnë dhe zhurmën me kunguj e zinxhira. Një pjesë ka veshur kostumin e bukuroshes së fjetur dhe pret princin që ta zgjojë. Kallam kusuri rri para tv me shpresë se kjo është thjesht një festë kalimtare…
En Tela (marrë nga faqja e fb)
***
Halloween asht e vetmja ditë kur njeri mundet me u ndie krenar për shpinë e papastrueme… Rrjetat e merimangave që nuk i ka fshi kush tash 1 vit, pluhnat 1 gisht, muret e palyeme kanë me iu ngjallë lakmi të tanëve… kur ti shohin kanë me thanë:
“Sa mire i ke ba… duken si origjinale!”
Ilir Seci (marrë nga faqja e fb)