Homazh…
nga Lluka Qafoku
Homazh Atij, që kudo ku shkoi,
dhe çfarëdo që bëri,
rindezi shpresën e shuar për Zotin
në errësirën enveriste…
(me rastin e përvjetorit te lindjes së Petro Zhejit)
Petro Zheji ka qënë një personalitet i jashtëzakonshëm shumëplanësh, që rrallë, shumë rrallë, ndeshet. Ishte një mësues i supertalentuar i të gjitha moshave dhe shtresave shoqërore, dhe gama e tij e mësimdhënies ishte e gjerë dhe e gjithanshme, siç ishte kultura e tij e thellë dhe e kristaltë. Takimi më të ishte shterues, ai ishte një psikolog i jashtzakonshëm dhe ka lënë gjurmë në të gjithë intelektualët e shquar që njohu, fatkeqësisht vetëm në Shqipëri.
Përkthimet e tij të shkëlqyera kanë ushtruar një ndikim të ndjeshëm në ngritjen në një stad bashkëkohor të aftësive shprehëse të gjuhës shqipe, me fjalëformimet e tij të larmishme e të bazuara fort në traditën tonë më të mirë, por duke futur edhe po ato mjete shprehëse të letërsisë bashkëkohore që e bëjnë shqipen sot të krahasueshme me gjuhët më të përpunuara, falë kulturës së tij titanike dhe saktësisë së shprehjes së të gjitha gjendjeve shpirtërore. P.sh. përkthimi i nobelistëve Steinbeck dhe Asturias kap edhe nuancat më fine të këtyre autorëve gjenialë.
Por, puna e tij e jetës ishte ekspozimi i një mjeti brilant të mendimit të tij në dobi të njerëzve dhe pikërisht përvijimi i një sistemi të ri të formalizimit të logjikës instinktive njerëzore. Me anë të këtij projekt-sistemi synohet të riinterpretohet sintetikisht e gjithë dija dhe të gjendet ndoshta një çelës i ri për realizimin e ëndrrave të përbashkëta filozofike – fetare të gjithë njerëzimit. Ky mjet sugjerohet në botimet “Shqipja dhe Sanskritishtja” (2 vol.), “Libri i Aforizmave” dhe “Roli Mesianik i Shqipes”.
Më poshtë po paraqes përshtypjet e mia nga komunikimi im intelektual me Petron.
Petro mendonte vetiu, ai kishte mendim që ishte në vetvete i vërtetë.
.
Ai gjente Absolutin kudo dhe punonte me të, sikurse Kisha sot lufton Relativizmin. Gjuha e tij është demaskuese por e qetë, mendimi i tij është revolucionar, por me kuptimin që trajton papa Ratzingeri në librin e tij “Revolucioni i Zotit”.
Ai kishte gjetur te shqipja mendimin e vetishëm, pra mendimin si e vërtetë e gjallë, mendimin që përjashton çdo dyshim, mendimin e pashkëputur nga fakti, mendimin e Frymës së Shenjtë. Shqipja e tij mbillte besim në çdo zemër.
Absoluti i tij pa fërkim, pa sforcim ishte jashtë realitetit; prandaj pikërisht nëpërmjet tij ai e shihte këtë të fundit tejpërtej, si i huaj, si i jashtëm për të, pra realiteti s’mund të mbante më sekrete për të. Absoluti i tij kuptoi Krishtin si e vetmja rrugë që zgjidhet si vetvrasja e egos për të lënë të hyjë, ose për të gjetur botën që aspiron Njeriu, botën ku aspirata e tij çlirohet.
Ai rivendos Absolutin si aksiomë të mendimit dhe përmbys Laplace-in kur i thotë Napoleonit të I: “Sire, je n’ai pas besoin de cette Hypothese” (Madhëri, nuk kam nevojë për këtë Hipotezë). Këtu, me Hipotezë, Laplace kuptonte Absolutin, Zotin.
Keni dëgjuar për clairvoyance? Ai e përjetonte dhe të infektonte me të.
Petrua komunikonte pa paramenduar siç porosit Ungjilli, mendimi i tij ishte vallëzues, siç e kërkon Niçja. Prandaj askush s’e kapte dot me algoritma linearë mendimi. Ai vuante nga “la douce folie de Christ” (çmendia e ëmbël e Krishtit). Zoti i tij s’luante me zare (Einstein) por ai e përdorte gjuhën si zar për zbulim dhe krijim.
Algoritmi i Petros është simbolik, ai s’kapet dot akoma informatikisht. Mesazhi i tij është i shifruar, i enkriptuar, por me shifër, zarf të hapur (One time pad), si vetë natyra. Ai mund të quhet edhe Algoritëm natyral. Ai është pra edhe Antialgoritëm, i lindur edhe nga përpjekja për t’u përballur me Antiligjin e asaj kohe.
Një dhuratë e bukur për trashëgiminë që na la Petrua është punimi i përkushtuar i Znj. Afërdita Zaja “Mendimi mistik dhe Norvegjishtja”, ku ajo tregon se gjuhët e Evropës veriore, aty ku ajo jeton e punon, i binden sistemit logjik inherent të gjuhës që propozon Petro. Gjithashtu komente shumë të vlefshme dhe të thella për punën e Petros ka bërë dhe filozofi dhe personaliteti i mirënjohur, Prof. Përparim Kabo.
.
Marrë nga Muri i Fb. i Lluka Qafokut, 18 tetor 2020
.