Krimet e Diktaturës mbi Intelektualet dhe Artin Shqiptar*
Nji listë emrash me artistë të pushkatuar,
të zhdukur, të varur, të vdekur burgjeve,
të burgosur, të interrnuar, të ndaluar e të pabotuar etje…**
Kjo listë e paraqitun ma poshtë
s’do të jetë kurrë e plotë me dëshmue
krejt terrorin komunist të ushtruem mbi intelektualët – artista
të të gjitha fushave, të cilët diktatura i shkatërroi pa mëshirë
e me të gjitha mjetet e dhunës,
si pushkatime, me vrasje pa gjyq, varje në litar,
me zhdukjen e eshtrave, me burgje të gjata,
me interrnime pafund, me ndalimin e botimit të veprave,
me zhdukjen e dorshkrimeve, me ndalimin e shkollimit dhe botimeve.
Nji krim, që ende vazhdon të prodhojë pasoja katastofike
për kulturën dhe artin në Shqipëri,
dhe ta rrënojë gjithnji e ma shumë figurën e intelektualit
i cili jeton jashtë hatullave të pushtetit dhe nënshtrimit ndaj tij!
jozef radi, janar 2017
.
Arbnori Pjetër – shkrimtar
Ahmeti Sadri – piktor, poet
Ajazi Beqir – historian
Ajazi Namik – kineast (i biri)
Ajdini Hamit – poet, perkthyes
Alibali Adivije – aktore
Alibali Ferial – artiste
Alibali Jusuf – gazetar
Aliaj Kujtim – poet
Aliaj Justina – kengtare, artiste
Aliko Tomorr – studiues
Andoni Sotir – shkrimtar
Araniti Mit’hat – shkrimtar, shqipërues
Agolli Telat – artist cirku
Bali Sherif – poet
Bego Medin – gazetar, kineast
Bejko Sadik – poet, profesor
Belishova Bardhyl – studiues
Berberi Abdulla – prozator
Biba Eqerem – shqipërues
Biçaku Ilir – piktor, grafist
Bishqemi Osman – shkrimtar
Bllaci Jorgo – poet, shqipërues
Blloshmi Bedri – hulumtues
Blloshmi Vilson – poet, përkthyes
Broja Xhemal – regjizor, autor dramash
Boriçi Nuredin – shkrimtar
Bubani Gjergj – gazetar, shqipërues
Buharaja Vehxhi – orientalist, perkthyes, shkrimtar
Bungo Makensen – shkrimtar
Burimi Luan – poet
Butka Uran – prozator, historian
Bushati Ahmet – prozator
Cakrani Kadri – studiues memuarist
Cangonji Abdullah – piktor
Camaj Martin – poet, albanolog, prozator
Ciu Selfixhe – poete, shkrimtare
Çabej Eqrem – albanolog, gjuhtar,
Çela Gëzim – tregimtar
Çoba Ejëll – memuarist,
Çobani Ron – kritik
Çoku Bedri – prozator
Çoku Zeus – poet (vëllai)
Çomo Drita – poete
Çurçija Gaspër – dirigjent, saksofonist, orkestrues
Culaj Caf Jonuz – prozator
Dakaj Nikollë – shqipërues, poet, kritik
Dalliu Ibrahim – poet, përkthyes, publicist
Deda Guljelm – shqipërues, kritik
Dashi Veniamin – përkthyes
Delvina Astrit – shkrimtar
Delia Lin – piktor
Dema Mark – shqipërues, studiues
Dema Benedikt – at, gjuhëtar studiues
Dilo Vasil – studiues, gazetar
Dilo – Sheperi Ilia – gjuhëtar, shkencetar
Dine Dine – letrar, studjues
Dizdari Tahir – shqipërues, orientalist
Donat Kurti – at, etnograf, kompozitor
Draçini Qemal – shkrimtar, kritik, studiues
Dushi Kin – shkrimtar
Dushi Mark – folklorist, gjuhëtar
Dyrzi Inga Tarasova – studiuese, stiliste
Dyrzi Valer Tarasov – piktor (i biri)
Farka Ismail – inxhiner-shkencëtar
Filaj Luigj – muzikolog
Filipeu Fotaq – muzikant, kompozitor
Fishta Bashkim – prozator
Fishta Filip – studiues, kritik
Floqi Kristo – dramaturg, shqipërues
Frashëri Anton S. – shkrimtar
Furxhi Dhimitër – aktor estrade
Gardini Giacomo – at, italian, studiues
Gazulli Nikollë – gjuhëtar
Gina Shpëtim – dramaturg
Gjeçi Pashko – shqipërues
Gjergo Edison – piktor
Gjergji Kolec – shkrimtar
Gjini Miho – kritik teatri
Gjini Pjetër – poet, kompozitor
Gjoka Henrik (Henrik S. G.) – shkrimtar
Gjoka Genc – shkrimtar
Gjolaj Konrad – at, shkrimtar
Golemi Ahmet – gazetar, shkrimtar
Golemi Besim – piktor
Goxhaj Ali Shaban (Agoj) – poet popullor
Greblleshi Mustafa – shkrimtar
Gruda Zef – kompozitor
Gumeni Daut – poet, shkrimtar
Haxhiademi Et’hem – poet, dramaturg, përkthyes
Haçi Beqir – poet
Haliti Faslli – poet, piktor, kritik
Hajdari Gëzim – poet, gazetar, përkthyes
Hakiu Nexhat – poet
Hamiti Agim – shkrimtar, gazetar
Hamzaraj Ventigjar – shkrimtar
Harapi Mark – at, shkrimtar, shqipërues
Harapi Anton – at, filozof, shkrimtar
Hasnaj Ibrahim – poet bektashian
Hasanaj Xhevdet – folklorist
Hisku Alida – këngëtare
Hoxha – Çeliku Bajame – shkrimtare
Hyseni Bajram – poet
Illia Frano – folklorist, studiues
Ivanaj Mirash – linguist, përkthyes, gazetar, poet
Jakova Prenk – muzikant,
Jakova Tuk – gazetar
Janina Myqerem – orientalist, përkthyes
Jubani Simon, dom – studiues i letërsisë
Jero Minush – kritik teatri
Kabashi Leon – at, piktor ikonograf
Kaçaj Lluk – këngëtar opere
Kalakulla Uran – shkrimtar
Karma Gjon – at, folklorist
Kaso Tanush – shkrimtar
Kasoruho Amik – përkthyes, shkrimtar
Kasimati Sabiha – shkenctare
Kati Vasil – autor kujtimesh
Kelmendi Shefqet – prozator,
Kelmendi Shpetim – prozator, poet, përkthyes
Koka Faruk – balerin, pedagog, koreograf
Koçi Mandi – kineast
Kokoshi Kudret – poet, përkthyes
Kokomani Fadil – gazetar – pushkatuar
Kokalari Musine – shkrimtare, studiuese,
Kokalari Hamit – studjues
Kola Gjergj Jozef – dramaturg, shkrimtar
Kolgjini Ahmet – poet, teolog
Kolgjini Tahir – poet, studiues, gazetar
Koliqi Mikel – dom, kompozitor, kardinal
Komnino Gjergj – poet
Korça Ali – poet, shkrimtar, filozof, historian, publicist
Korça Mërgim – studiues, memuarist
Korça Xhevat – përkthyes, studiues
Kostreci Uran – poet
.
Kotani Niko – studiues
Kote Nikolla – përkthyes
Kripa Reshat – shkrimtar
Kuqi Pirro – poet
Laholli Ferdinand – shkrimtar, poet
Lala Dhimitër – kineast
Lamaj Fatmir – publiçist
Lamaj Klito – publiçist
Langu Gafur – gazetar, publicist
Laze Halil – shkrimtar, gazetar
Leka Hilmi – gazetar, drejtues shtypi
Leka Dhora – kompozitore
Leka Genc – poet, shkrimtar
Lekaj Zef – kompozitor
Lezho Vangjel – gazetar
Luarasi Mihallaq – regjisor
Luarasi Edi – prezantuese,
Lubonja Fatos – shkrimtar, studiues
Lubonja Liri – autore kujtimesh (e ëma)
Lubonja Todi – autor kujtimesh (i ati)
Luci Namik – studiues shkencor nga Kosova
Luzaj Isuf – shkrimtar, poet, filozof, profesor
Luzaj Dalan – poet
Luzaj Dalan – poet
Lumi Gëzim – piktor
Llagami Fiqiri – gazetar
Maleshova Sejfullah – (Kodra Lame) – poet, përkthyes
Maluka Luan – regjisor
Marko Petro – shkrimtar
Marko Jamarbër – poet (i biri)
Martiko Robert – shkrimtar
Martini Viktor – prozator
Mazreku Filip – at, muzikolog
Mazreku Nikollë – dom – studiues
Medicina Maria (Dvorani) – shkrimtare
Medolli Gëzim – poet
Mëhilli Xhavit – pedagogjist
Merdani Sherif – këngëtar
Merdani Ylber – poet
Merlika Elena Gjika – studiuese
Merlika Eugjen – shkrimtar (i biri)
Mëshkalla Pjetër, at – poet, teolog
Miçaço Dionis – publicist
Milaj Jakov – gazetar, publicist
Mirakaj Lek – gazetar
Mishtari Loni – shkrimtar
Morava Zydi – shkrimtar
Moreka Llazar – kompozitor
Mulleti Tanush – gazetar
Mulleti – Saraçi Fatbardha – autore librash me kujtime
Murati Kujtim – poet
Musta Agim – historian
Myftari Bedri – shkrimtar
Myftiu Luan – tregimtar, eseist
Myftiu Mehmet – shkrimtar
Nela Havzi – poet, shkrimtar
Nezha Baki – poet
Ndoja Mark – poet, shqipërue, studiues, kritik,
Ngjela Spartak – prozator
Nika Ndoc – shkrimtar
Nosi Lef – gazetar, koleksionist, erudit
Ogranaja Zhaneta – poete
Oseku Ali – piktor
Omari Gramoz – fizarmoniçist, muzikant
Paçrami Fadil – dramaturg
Palaj Bernardin – at, shkrimtar, studiues, folklorist
Panariti Qani – përkthyes
Pasko Dhimitër (Kuteli Mitrush) – shkrimtar, shqipërues
Peci Gaqo – prozator, profesor letërsie
Peçi Gjergj – poet
Pengili Natalia Arkadij Rozengolc – përkthyese
Pervizi Lek – piktor, përkthyes, prozator
Pervizi Leonard – piktor (i biri)
Peshkëpia Gëzim – prozator
Peshkëpia Manush – poet, shkrimtar
Perdoda Ernest – poet
Pipa Arshi – shkrimtar
Pipa Bedi – studiuese
Pipa Myzafer – gazetar, kritik, jurist
Pllumi Zef – at, studiues, shkrimtar
Poradeci Lasgush (Llazar Gusho) – poet, piktor, përkthyes
Prennushi Vinçenc – at – poet, studiues, prozator
Prifti Leonard – studiues, psikolog
Prifti Robert – shkrimtar, poet
Prodani Mehdi – kitarist, muzikant
Qiriazi Dhori – poet, përkthyes
Qiriazi Parashqevi – pedagoge e arsimit, hartuese tekstesh
Qiriazi – Sevasti – pedagoge e arsimit, hartuese teksteshQiriazi – Sevasti –
Qesja Xhavit – gazetar
Radi Françesk – muzikant, kantautor, kitarrist
Radi Lazer – shkrimtar, përkthyes
Radi Jozef – poet, gazetar (i biri)
Rafaeli Stavri – këngëtar opere
Rakipaj Maksim – përkthyes
Ramì Abdulla – poet, përkthyes, avokat
Rasha Lorenc – teolog, gjuhëtar, përkthyes
Ratkoceri Gani Demir – prozator
Repishti Sami – eseist, historian
Reshpja Frederik – poet
Resuli Kapllan – shkrimtar
Riza Selman – gjuhëtar, albanalog
Rrapaj Mero Fatos – folklorist
Rrota Justin – gjuhtar, albanolog
Sadiku Hito (sekretar i Faik Konicës) – poet
Saiti Nazim – përkthyes
Selfo Halit – shqipërues
Semimi – Visoka Vasfi – shkencëtar, studies
Shehu Izet – poet, prozator
Shehu Bashkim – shkrimtar
Shehu Mehmet (Tepelena) – studiues
Shehu Agim – poet, shkrimtar, eseist, studiues kritik
Sheldija Gjush – folklorist
Shllaku Gjon – shqipërues
Shllaku Primo – poet, studiues
Shantoja Lazër – dom – shkrimtar, poet, muzikant
Simoni Violeta – këngëtare
Simoni Zef – prif, studiues
Sirdani Marin – prift, historian, studiues
Skanjeti Marin – shkrimtar
Skura Gani – poet
Sokoli Ramadan – muzikolog, folklorist, kompozitor
Sollaku Shpend – Noé – gazetar, poet, përkthyes
Sollaku Abdulla – gazetar, shkrimtar, përkthyes
Sopoti Masar – gazetar, intelektual, drejtor shtypi
Sopoti Zenel – intelektual, mësues
Spahiu Islam – shqipërues, gazetar
Spahiu Arsim – studiues, historian
Spahivogli Kujtim – aktor, regjizor
Starova Dylber – muzikant
Stratobërdha Viktor – regjisor, kineast
Sulejmani Luan – aktor
Taçi Anastasia – librare, studiuese
Taçi Pano – poet
Taraneshi Besnik – këngëtar
Tasi Leka – instrumentist, piktor, shkrimtar
Tasi Akile – gazetar
Tasi Koço – gjuhëtar
Tasi Napolon – shqipërues
Titani Gjergj – poet
Toto Ismet – gazetar, letrar, biograf e përkthyes
Toto Leka – dramaturg
Toçi Terenc – gazetar
Topalli Kolec – gjuhëtar, studies, albanolog
Trebeshina Kasem – shkrimtar, poet, eseist
Tushi Vangjush – piktor
Vako Milto – dirigjent kori
Vaqari Selman – shkrimtar
Varfi Andrea – poet
Vasija Ndoc – shkrimtar
Vasija Gjosho – muzikant, humorist, poet
Veizi Enriko – shkencetar, karikaturist
Velaj Petrit – shkrimtar
Velo Maks – arkitekt, piktor, shkrimtar
Venetiku Kiço – muzikant, dirigjent
Venetiku Krisanthi – fotografja e pare shqiptare
Volaj Viktor – at, studiues
Vorfi Liza – aktore, këngëtare
Vrioni Hazis – shqipërues
Vrioni Jusuf – përkthyes
Vullkani Robert – përkthyes, kritik
Xoxe Kristaq– gazetar
Xhaferri Astrit – tregimtar
Xhaferri Bilal – gazetar, shkrimtar, poet
Xhagjika Trifon – poet, gazetar
Xhuvani Visaroin – teolog, gjuhëtar
Zallari Mihal – publicist, shqipërues
Zeka Aleksandër – poet
Zezaj Gjovalin – studiues
Zorba Terezina Pali – aktore
Zorba Zef – poet, regjisor (i shoqi)
Zheji Petro – studiues, poliglot, perkthyes,
Zhiti Hekuran – dramaturg, aktor
Zhiti Visar – shkrimtar (i biri)
.
*çdo emër i munguar në këtë listë do të plotësohet posa të vihemi në dijeni të të dhenave … j.r.
.
** Kjo listë ka gjetur mbështetje në librin “Panteoni i Nëndheshëm…” i Visar Zhitit dhe Librin “Gjëma – Genocidi i Poezisë shqipe” i Gëzim Hajdarit!
Sa herë kthehem te kjo faqe, dhe te kjo listë tragjike, gjej emra të munguar e të harruar, emra që shpesh më bëjnë të ndjehem keq pse i kanë munguar kësaj liste… e që sipas meje kurrë kjo listë nuk do jetë e plotë!
Edhe kur shumë prej tyre i ke njoftë prej afër!!! Lutem për ta, dhe për këto që janë prap gjallë, i uroj shndet!