![Pinterest](https://pinterest.com/pin/create/button/?url=https://www.radiandradi.com/kupe-danja-poeme-nga-arshi-pipa-1950/&media=https://www.radiandradi.com/wp-content/uploads/2013/10/arshi-pipa-ne-studion-e-tij.jpg&description=Në këtë foto të "Fototekës Marubi" është Kupe Danja, një figurë e njohur në Shkodër, e përmendur për një gjest shumë fisnik që kreu në kohën e pushtimit osman... Kur Kupe Danja pa udhës dy asqerë osmanë që po ngacmonin një grua katolike, edhe pse i besimit mysliman, ai i doli zot zonjës dhe mbasi){kind=link}
Kupe Danja…
poemë nga Arshi Pipa (1950)
Në këtë foto të “Fototekës Marubi” është Kupe Danja, një figurë e njohur në Shkodër,
e përmendur për një gjest shumë fisnik që kreu në kohën e pushtimit osman…
Kur Kupe Danja pa udhës dy asqerë osmanë që po ngacmonin një grua katolike,
edhe pse i besimit mysliman, ai i doli zot zonjës dhe mbasi përplaset me ushtarët turq i vret të dy!
Pra Kupe Danja edhe pse i të të njejtit besim me osmanët qëndroi
dhe vrau zabitet për një grua të tjetër besimi! Sepse ishte shqiptare!
Ky burrë edhe sot evokon shqiptarizëm tek ne sipas motos “Feja e shqiptarit asht shqiptaria!”
…M’u kujtua kjo figurë e madhe tek po lexoja disa shkrime
që gjenden nëpër internet lidhur me fenë dhe kombin!
Arshi Pipa, poeti dhe intelektuali i madh i ka kushtuar
një poemë Kupe Danes për at akt aq burrëror… Po e sjell! Ilir Seci
.
Kupe Danja…
Poemë nga Arshi Pipa
Kû bân brryl kah Arra e Madhe
rruga e Tepes për livadhe
kishin ndenjë tue pí duhan
nji çaush, nji djál azgan,
bashkë me j tjetër mâ të rí,
turq të dy e suvarí.
Vjen nji grue me branavekë.
Fluturon, thue nuk i prekë
n’tokë pashmânga… posi krahë
letë shkon kindat tue ja rrahë
era e mbrâmjes, degërmís.
Fjolla flokësh prej shamís
nëpër báll i janë përdarë…
“Mbrâmja e mirë, moj nusja e mbarë!
Kam nji shoq, âsht pak qyqár…
Fort maraku n’ty e ka kapë:
lidhja sŷtë e bân seváp!”
Dredhon rrugë, nusja nget vrap
Xhagajdurët hap për hap
E gërgasin, donë me e ndalë…
“Paska qenë gjarpën e jo ngjalë!”
“Pse më lodhë, moj, kish ta dishe,
shega e âmbël devedishe!
Pse më lodhë e pse më bjerrë!
Bâhem gjarpën n’u bâfsh ferrë!
Bâhem zog n’u bâfsh qershí
fluturoj, mbi gem të rrí!
Ato duer, mori sulltanë
s’janë për vegjë e për gjylpânë!
Në mi dhânsh, moj, gjinj e gushë
me flori kam me t’i mbushë,
me flori e me inxhí,
e kam babën kujunxhí,
ja grabis, t’i bâj dhantí!”
Nalt n’minare thrret akshami;
vjen tue hjekë tespijt imami.
Ngjiten burrat prej pazari,
vijnë te pusi bri çinari.
N’patalok kû losin fmija
te bakalli, simiçija
me kausha me tepsija
ndrrohen gjindja tash e parë;
shkon talim nji tubë ushtarë.
Kupe Danja n’ato fjalë
mbyllë tarabat, shkon m’u falë.
E qet rruga andej me rá,
shef me sŷ, nuk don me pá.
Shef me sŷ, vjen tue u ndezë:
“Turp e mârre! Faqe e zezë!
Kaq u bâna, kët hatá
s’e kam ndie as s’e kam pá!”
Kupe Danja llafepaku
tha nji fjalë, e ndjeu sokaku:
“S’âsht për búrr me ngucë çarçafë,
me i rá kot të vorfnit n’qafë!”
Nuk pat sosë kur briti grueja:
“Mjera vetë qi ndodha e hueja!
Mjera vetë ndër gjith kta njerz
qi m’la turku sot pa erz!”
Kupe Danja hodhi krahun:
“Mosni burra, pashë Allahun!”
Kthen çaushi si n’mahí:
“Dashke gjobën ti, daí?
Kû po t’hiqet ashkël tye?”
Gjimon trimi tue shpërthye:
“Páç nishane, ngrì qofsh n’ár
i thonë erz, s’blehet n’pazár!
I thonë erz, nuk i thonë krande…”
“Kupe Danja, n’dore tânde…!”
Kupe Danja dorën n’brez:
“A po shkoni, faqezez?”
Vrret çaushi shokut t’vet:
“Bjeri qenit se na mbet!”
Mâ s’e ngjati, i hoqi gisht…
“Ndihmo Zojë e Jezu Krisht!”
Krisi pushka, u kuq kalldrâmi:
Kupe Danes i mbet nami.
.
“Kupe t’dalshin mendt e krésë,
çka t’u desht ty kjo ngatrresë!
Báne hasmin tánd me qeshë
vrave turk për nji kaurreshë!
“Agallarë, ju mos u idhnoni!
Feja, fé… por âsht zakoni!
âsht kanuni qi la i pari:
mârre e dhunë nuk bân shqiptari.
Më rá ndore, ndodhi grue…
Kush e kah s’âsht punë për mue.
Se qilloj për katolik:
i ndihmoj kur âsht n’rrezik,
e kam shoq s’e kam anmik.
I ndihmoj si m’ka ndihmue:
sot atij e nesër mue.
Ndryshe kém Bajram e Pashkë
besë e nderë i kemi bashkë!
Kët rrezik s’e deshta i ngrati,
m’u bâ borxh… qilloj sahati.
Nuk jam trim qi bâj trimní,
nuk kam emën, pasuní.
Jerevi më ka lanë baba
kam dugâjë me trí taraba.
Po s’e thotë as robi, as Zoti
me u poshtnue kotnasikoti,
me durue qi n’votër tande
kur i teket kur i kandè
nji kopuk prej Anadollit
me t’i ba paçavër sqollit
gjithshka ma për zemër ké,
qi pa to, e bafsha bé
kot me bâ hije mbi dhe!”
Mori fjala mal e kodër.
Qofsh e parë gjithmonë, o Shkodër!
Të lumtë pushka, Kupe Dane!
Kânga jote m’katër ane!
Nget bimbashi, nji harap:
“Do ta rjepi posi sqap!
Zênje Kupen gjallë a vdekë:
ka guxue n’asqer me prekë!”
Thrret kasneci, bie nji lodër:
Qitnje Kupen mori Shkodër!
S’e qet Shkodra kurr Jakupin
se vrau t’flligunin, magjupin!
Mos e mbajshin ana e vet
e mban prifti njizet vjet
me fërrlik e me sherbet!
U çue pasha e prej inati
i muer gjindt ja hallakati,
i vû zjarmin me çka pati.
U çue prifti, vendi mbarë,
shehërlij e katundarë,
me t’ungjillit e t’islamit,
turrevrap ju gjegjen dâmit.
Po n’at plâng e n’ato troje
mâ të bukur mbi rrënoje
ja goditën nji konak
me nji qoshk përmbi çardak.
.
Arshi Pipa – Burg i Gjirokastrës, 1950
(Marrë nga Faqja e Fb e Ilir Secit: 10 tetor 2013)