Pak rreshta për profesor Buzhalën
Shpesh ndalem te muri i fb. i Profesor Buzhalës… nji mur të cilin unë e quej model i komunikimit dinjitetshëm. Ndalem njaty dhe lexoj të përditshmen e tij… Nji e përditshme e shqetësueme, aktive, konkrete, e bukur… nji e përditshme model, ku statuset, shkrimet, fotot, takimet dhe miqtë e tij të shumtë të krijojnë nji afërsi t’atillë sa të duket vedi sikur je me të, mes tyne, sikur flet e debaton me ta, sikur ndalesh me pi diçka dhe kafja merr shije tjetër… Gjithçka në të përditshmet e tij asht me masë, edukuese, kulturuese…
Ai nuk trazon askënd me shkrimet e veta, ato janë njaty si malet që kush do i kqyr dhe e sodit, e të tjerë mund të kalojnë përskaj tyne edhe pa i vu re…
Edhe pamja e profesor Buzhalës asht befasuese, solemne, e përvuejtun, aktive… shpesh si e dalë prej e Epikës legjendare, o në mos prej Urtisë së Maleve Shqiptare, ku pleqtë ndanin kuvend dhe fjala e tyne kishte peshën e randë të shkambit, që zen vend dhe s’mundet kërkush në botë me e luejtë…
Edhe fotot e tij janë të gjithkundshme… diku buzë nji lumi a nji statuje, diku në takime poezie a festa folklorike, diku i menduem dhe i shqetësuem, diku mes miqsh me emën po edhe njerzish krejt të thjeshtë… nji harmoni e levdueshme midis mendimit, veprimit, njerzve dhe natyrës, që aq shumë vend zanë në dashninë e profesor Buzhalës…
Me u ndalë, qoftë edhe për pak, në murin e fb të Profesor Buzhalës asht nji leksion kulture i papaguem, asht nji kënaqsi njohje dhe komunikimi falas, asht nji këshillim urtie dhe letërsie që ndeshet rrallë, po gjithsesi asht nji borxh që ne i mbetemi atij, e që ndoshta kurrsesi s’do mundemi me ia shlye… j.radi
Leximi Metaforik i Pëllëmbës së Hapur
nga Prof. Prend Buzhala
(Çast Eseistik III, 47)
1.
Pëllëmbët e Hapura, Duart e Ngritura Lart, kah pafundësia e pafund, Dora që merr Dorën tjetër për të udhëtuar largësive, rrugës së hapur, – afrimi pranë vetes i hapësisë së pafund… pëllëmba, vijat e dorës, dora… Me bukurinë e hapësirës që hapet para njeriut, mund të krahasohet vetëm arti poetik. Sepse vetëm Poezia Hapet. Poezia e Hapur. Poeti del nga klaustrofobia. Nga mbyllja a izolimi i dhomës, hotelit… shpesh vende tjetërsimi. Posi tek rrugët e Hyjit, në këso gjendjesh, udhët e shtrembra drejtohen, brigjet anash shndërrohen në parqe të gjelbëruara, retë dhe qielli janë të mahnitshëm, njerëzit shndërrohen mandej, në zogj që fluturojnë… në Pëllëmbën e Frymëzimit Jetësor a në Duart e Zemrës. Mandej vjen nata. Edhe ajo të dhurohet, me qiellin yjor, që rri përsipër kokës sate, si një dhuratë kremtesh, me diadema yjesh. Rrezen e diellit e zëvendëson ajo e hënës. Drunjtë janë po ata, me frutat e pjekura të Natyrës e të Jetës.
Dhe poeti i këndon këto bukuri të pafund, denjësisht të mrekullueshme. E, vetëm Njeriu di ta shijojë këtë mrekulli të pafund krijimi kaq të pafund. Dhe aty e vëren se e përcjell Një Dorë e Padukshme e Demiurgut. Në atë Pëllëmbë të padallueshme, ku merr frymë…
2.
E poeti, si poeti.
Historia e Ekzistenca, na janë të tjera “gjëra”. Shpesh e shpesh poetët përmendin dhe Shuplakën (për gjërat që shihen hapur, e jo mbyllur), ku Ekzistena dhe Jeta hapen si bozhure (si këndonte Beqir Musliu). Historia na shfaqet si në Shuplakë të Dorës, si fati e fataliteti. Demiurgu rikrijon formulën shqiptare të secilës pjesë të truallit që shënohet me gjak: “Toka ime digjet në çdo pëllëmbë të trupit tim – toka e mallkuar..” Trupi dhe Toka janë një – ato digjen, duke dhuruar dashurinë e pafund. Prandaj poeti vazhdon tutje gjakueshëm: “…e s’të lëshoj gjallë me gjak, pa të larë pëllëmbë për pëllëmbë/, eshtra e jetë në ty pa i lënë/ konak e më konak pa të ndezur flakë”!
3.
Në mendësinë popullore, Pëllëmba bëhet dhe shenjë e njohjes: “E njoh këtë vend pëllëmbë për pëllëmbë, symbyllur”! – bëhet shenjë e matjes, peshës, goditjes, përkëdheljes. Njeriut i mbetet të zgjedhë – nga gjymtyra e vet, tek vetvetja! Tutje, njeriu e shndërron në dije të kiromancisë (“një art që lidhet me përftimin e të dhënave mbi personalitetin dhe të ardhmen e një individi nëpërmjet leximit të dorës”). Poeti i lexon ato ndryshe nga kiromancia. Në Bibël flitet për vulën e fatit që Hyji e vë nëpër vijat e duarve e të ballit. Lexohen vijat e jetës, vijat e zemrës dhe vijat e kokës. Në letërsi ne ato VIJA i lexojmë si metaforë, si figurë letrare, si përshkrim i situatave jetësore, psikologjike apo shpirtërore. Poezia krijon besim dhe ndikim në Jetën Tonë. Sepse nuk ka jetë Pa Poezi.
(16 gusht 2014)