Lin Delija – Piktor i Përmasave Ndërkombëtare – nga Ndoc Selimi

Viti 1948, e gjen ushtar në Gjirokastër i survejuar dhe i ndjekur në çdo hap nga sigurimi dhe nga ana tjetër lajmet e trishtueshme që vinin nga Shkodra e largët për arrestimet në masë të kolegëve dhe meshtarve. I ndodhur midis dualizmit të burgut e vdekjes që nuk do të vononin të vinin, ai zgjedh sakrificën më supreme; rrugën e largimit nga atdheu. Vendoset në Zagreb në Akademinë e Pikturës për ta vazhduar më vonë studimet në Romë i tërhequr nga Ernest Koliqi. Aty pat fatin të kishte profesorë me emër në arenën e skenës italiane si Mafei dhe Bartoli, të cilët më vonë do të ishin krenar për arritjet e nxënësit të tyre. Pas studimeve i propozojnë drejtimin e katedrës së pikturës në Akademinë e Firences, detyrë të cilën e refuzon për t’iu kushtuar pikturës, ku spikat individualiteti i ngjyrave për të tërhequr gjithnjë e më tepër vëmendjen e të mëdhenjve të pikturës italiane e më andej. Këtë e tregojnë ekspozitat në metropole si Romë, New York, Paris, Monako, Gjermani, Kanada si dhe ne qytete italiane Breshia, Palermo, Ankona, etj.

Në pikturat e Lin Delisë asht shpirti shqiptar. Penelit tij nuk i ka shpëtuar as në modernizmat pa pasë disi frymën e vendit të vet. Aty asht i pranishëm malsori, nusja, grueja shkodrane, vallja shqiptare, por edhe krimet e komunizmit. Në veprën “Martiri” që asht konceptu si biografia ose kujtesa e fundit që mori me vete kur iku, piktori i përmasave të mëdha, jep tabllonë e kjartë të asaj që përjetonte Shqipëria e vet nën komunizëm; dy njerëz të gjymtuar prej torturave e mbi paterica, nji prift katolik i vrarë dhe shkrimi “Rrnofte Shqipnia”. Po ashtu tabllotë e Lin Delisë të lanë pa fjalë; diku nji malsor me sy nga qielli para pushkatimit; diku vargu i të internuarve në lëvizje nën kërcnim të bajonetave e diku litari në qafën e të pafajshmit me nji qëndrim epik të personazhit. Te “Krishti” asht fytyra e malsorit tonë, ku përreth ndodhen persekutorët e kohës sonë. Lin Delija ishte sinonim i atdheut vet; ai vuan bashkë më të dhe gjithmonë në ambjentet intelektuale ngrinte në qiell emnin shqiptar, krenohej për origjininën duke e hyjnizuar popullin e vet. Ai i fali Galerisë së Arteve të Shqipërisë 27 tabllo të koleksionit privat, të cilat u sollën nga miku i tij më 2004.

Mbas 46 vjet mungese artisti i madh kthehet në Shqipëri më 1994, në Shkodrën e vet. Kjo vizitë kaloi në heshtje në Shqipëri, por në mediat italiane u fol shumë. Pas kthimit Lin Delija mbeti i disiluzionuem, pau nji realitet, të cilin as nuk e kishte përfytyruar dhe nga kjo vizitë e deri sa vdiq, nuk e zuri ma në gojë as Shqipërinë as bashkëkombësit e vet. Ai nuk pa ata trimat, heronjtë, martirët që i kishte marrë me vete në dritën e synit ditën e largimit, nuk pa profesorët e tij të 46 vjetëve ma parë në Fushë të Rrëmajt kur bërtisnin nën grykën e mitralalozit “Rrnoftë Shqipnia! Rrnoftë Krisht mbret!”. Realiteti tjetërsues i “njeriut të ri” e befasoj piktorin e madh…!