 janë një varg malesh bregdetare në Shqipërinë jugperëndimore, brenda qarkut të Vlorës.){kind=link}
Malet Cerauniane – Malet e Vetëtimës
nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
Pikat ma ta larta 2044 deri 2046 m (6706 deri 6713 ft)
Koordinatat 40°11′53″N; 19°38′20,27″E
Gur gëlqeror i tipit malor
Malet e Ceraunit (shqip: Malet e Vetëtimës, “Malet e Rrufeve”) janë një varg malesh bregdetare në Shqipërinë jugperëndimore, brenda qarkut të Vlorës.
Vargu malor ngrihet në bregun verilindor të detit Jon dhe del në detin Adriatik. Ai shtrihet për rreth 100 km (62 mi) në drejtimin juglindje-veriperëndim pranë Sarandës, përgjat Rivierës Shqiptare, afër Orikumit. Gjeologjikisht, Gadishulli i Karaburunit i përket maleve Cerauniane dhe ndahet nga pjesa tjetër nga Qafa e Llogarasë (1.027 metra (3.369 ft) duke formuar pjesën perëndimore të vargmalit malor Ceraunian, të quajtur Malet Acrocerauniane (shqip: Malet Akrokeraune). Malet janë rreth 24 km (15 mi) të gjata dhe rreth 4-7 km (2,5-4,3 mi) të gjera.1]
Maja më e lartë është Maja e Çikës me një lartësi prej 2.044 metrash (6.706 ft).
Emri Akrokeraunia
Në antikitetin klasik, emri i maleve u regjistrua në greqishten e lashtë si Κεραύνια ὄρη Keraunia ore, që do të thotë “Maja të ndara nga bubullimat”! Pjesa perëndimore e zinxhirit malor quhet Ἀκροκεραύνια Akrokeraunia, që do të thotë “Kepi Thunder” i cili i referohej gadishullit modern të Karaburunit. Të dy emrat Ceraunia dhe Acroceraunia ilustrojnë motin e keq dhe rrezikun e gjetur atje nga detarët dhe udhëtarët e lashtë.
Për më tepër, kepi Acroceraunian i vendosur në anën perëndimore të gjirit të Vlorës (Aulona e lashtë) njehsohet me gadishullin modern të Karaburunit i njohur gjithashtu si Kepi Gjuhzës. [Lingueta]
Në latinisht emri i maleve u regjistrua si Monti Ceraunii ose Monti Acroceraunii. Në shqip emri i maleve është Malet e Vetëtimës, ndërsa Malet Akrokeraune përmban emrin e lashtë. Në greqishten moderne emri i maleve është Κεραύνια Όρη Keraunia Ori.
Gjeologjia
Vargmali përbëhet nga Maja e Çikës 2.045 m (6.709 ft) dhe Maja e Qorres 2.018 m (6.621 ft), të cilat janë pjesët më të vrazhda dhe më të thyera të relievit jugperëndimor, për shkak të shtrirjes së tyre në zonat tektonike të Jonit dhe Sazanit. Vargu malor ndahet nga përrenj të thatë dhe humnera të thella, me bimësi të rrallë të mbuluar, ku mbizotërojnë pishat (deri në 600-800 m) në pjesën e poshtme dhe halorët (pisha e zezë, bredhi, karoku etj.) në pjesën e sipërme.
Historiku
Në antikitetin klasik, malet Cerauniane përfaqësonin një kufi natyror midis rajoneve historike dhe gjeografike të Ilirisë dhe Epirit. Si rajon kufitar në veri të këtyre maleve gjendeshin popullsitë ilire, ndërsa epirotët, veçanërisht kaonët, në jug të këtyre maleve. Në kohën helenistike, Maja e Çikës përbënte kufirin jugor të territorit të polisit grek të Orikumit. Në atë periudhë Çika ndau edhe territorin e Orikumit nga fisi i Amantes në lindje, të cilët ndërtuan vendbanimin e fortifikuar të Cerjes përtej Qafës së Shëngjergjit.
Gadishulli Akrokeraunian kishte guroret më të rëndësishme për nxjerrjen e gurit në Iliri.
Pjesa më e madhe e gurit gëlqeror cilësor të përdorur për ndërtimin e tempujve dhe monumenteve në polisin grek të Apolonisë, në veçanti, erdhi prej andej, ndoshta pas pushtimit të Thronionit shek. 450 para Krishtit.
Sipas mitologjisë së lashtë greke, Abantët nga Eubea, të cilët më parë ishin bashkuar me ushtrinë e lashtë greke në Luftën e Trojës, u vendosën në malet Cerauniane. Më vonë u dëbuan me forcë nga Apolonia.
Malet Cerauniane janë përshkruar nga shkrimtarë të lashtë si: Ptolemeu, Straboni dhe Pausanias. Rrjedhimisht, malet njihen ende me emrin e tyre klasik. Jul Cezari që shkeli së pari në Qafën e Llogarasë dhe pushoi legjionin e tij në Palaeste në bregdetin Jon, gjatë ndjekjes së gjeneral Pompeut.
Gjatë shekujve XV-XVI u shfaq bashkësia luftarake e krahinës së Himarës.