!
Më habit fakti, nëse mund ta quaj i mashtrimit){kind=link}
Marrëveshjet serbe-osmane ishin… dhe ende janë!
nga Fahri Xharra
Qëndrimi ndaj së kaluarës e posaçërisht ndaj historisë shqiptare duhet të jetë pa fije animi, të shkruhet pa presion psikologjik nga situata politike e kohës kur shkruhet ajo… dhe të jetë sa më e besueshme (e nxjerrë nga dokumentet arkivore)!
Më habit fakti, nëse mund ta quaj i mashtrimit tonë ndaj një epoke e cila nuk ishte aspak në favorin tonë. Kësaj radhe e kam fjalën për dyqind vjetshin e fundit të marrëveshjeve osmano-serbe, e më vonë edhe atyre turko-serbe, të cilat ne si shqiptarë na kanë dëmtuar shumë.
Serbët, si komb i formuar shumë vonë (pa histori, pa tradita të lashta, pa ndonjë krenari të posaçme) na i mbushin bibliotekat botërore me “pafajsinë” e tyre historike, me “dhunën” që shqiptarët “ushtronin” ndaj tyre gjatë kohës otomane, me natyrën e tyre të rrejshme prej viktime nga “barbaria” shqiptare! Dhe më e keqja që ne iu besojmë në mënyrë indirekte duke i besuar direkt “vëllazërisë” otomane. Me këtë besim të skajshëm, të pakontrolluar dhe të porositur prej tyre, ne biem në rangun e “agresorit” shumë të rrezikshëm për serbët dhe për Europën!
Të mendojmë shlirë, pa anime, pa simpati individuale dhe pa pagesë të porositur; ne jemi të mashtruar!
Le të lexojmë në burimet serbe: “Pre 186 godine Srbija i njen tadašnji vladar knez Miloš Obrenović “izvojevali” su od turskog sultana Mahmuda II autonomiju u okviru Otomanskog carstva, koja je dobijena objavljivanjem čuvenog hatišerifa! Ipak i ovaj važan dokument za Srbe nije prošao bez teorije zavere…”
Pra, para 186 vitesh Serbia, dhe sunduesi i atëhershëm serb Knez Millosh Obrenoviqi “e morën autonominë nga sulltani Mahmuti II, në kuadër të perandorisë Osmane, e cila u fitua pas shpalljes se hatisherifit të famshëm sulltanor…
Vetëm të mendojmë që në atë kohë ne ishim të ndarë në katër vilajete dhe asgjë më shumë; flitej dhe taksohej osmanishte, mejtepet ishin osmanisht, hamamet ishin për agallarët e turqizuar. Osmanët e dinin të vërtetën shqiptare, territoriale shqiptare dhe kombëtare shqiptare; por ata na “donin” shumë dhe s’mund të “rrinin” pa ne.Pra, në Nëntor te vitit 1830, në Beograd në Tashmajdan, në praninë e Knezit Millosh Obrenoviq dhe pashait të Beogradit u lexua hatisherifi i sulltanit turk Mahmutit II, për autonominë e Serbisë. Pas kësaj pasanikët turq e filluan shitjen e pasurisë së tyre serbëve dhe shumë prej tyre u larguan nga Beogradi.
Kryengritja e armatosur, në Kryengritjen e dytë “serbe” kishte zgjatur pak më shumë se katër muaj, dhe vazhdimi pasoi me zgjidhje diplomatike (Na današnji dan 1830, godine u Beogradu na Tašmajdanu u prisustvu kneza Miloša Obrnovića i beogradskog paše svečano je pročitan hatišerif turskog sultana Mahmuda II o autonomiji Srbije. Turci su nakon toga prodali svoja imanja Srbima i napustili Beograd. Oružani sukobi u Drugom srpskom ustanku su trajali jedva nešto više od četiri meseca, a ona su se stvari rešavale diplomatskim putem.)
Çka arritën serbet me këtë autonomi? Ata e fituan të drejtën në praktikimin e besimit, zgjedhjen e efektivit ushtarak, drejtoritë e pavarura të brendshme, kthimin prapa të 6 nahijeve që Kargjorgje i kishte çliruar në kryengritjen e parë, tregtinë e lire, ngritjen e shkollave në gjuhën serbe, ngritjen e spitaleve dhe shtypshkronjave serbe, ndalimin e kolonizimi turk në Serbi… (lexo shqiptarëve) dhe të drejtën e shpërnguljes së turqve nga Serbija në Turqi (po përgatitej dhuna e madhe ndaj shqiptarëve muslimanë për ikje nga tokat e tyre)
(Ovim aktima Srbija je stekla prava na: slobodu veroispovesti, izbor starešina, nezavisnu unutrašnju upravu, povratak šest nahija koje je Karađorđe oslobodio tokom Prvog srpskog ustanka, slobodu trgovine, podizanje škola, bolnica i štamparija, zabranu naseljavanja Turaka u Srbiju i pravo na iseljavanje Turaka iz Srbije, osim u gradovima sa utvrđenjima.)
Me këtë u bë edhe inaugurimi e një sundimtari të parë të krishterë në suazat e perandorisë Osmane.
Po, shqiptarët në atë kohë? Ata ishim në katër vilajete dhe nuk e dinim se çka bisedohej në mes Serbisë Autonome dhe Perandorisë së Madhe.
Gjakovë, 26.03.16