Mendime të kripura të Branko Merxhanit
nga Anton Çefa
***
“Jeta shqiptare, shpirti shqiptar, janë nga pikëpamja e thjeshtë psikologjike dhe sociologjike, një tokë e panjohur, e madhe akoma edhe për ne vetë, bijtë e këtij kombi”.
***
“Kur s’ke Atdhe, asnjë dhe s’të bëhet më Atdhe i dytë”.
***
“Atdheu ynë është në anën e një rrëkëje të freskët që vadit arat, kënga e së cilës dëgjohet gjer nëpër shpellat e maleve të Shqipërisë, ku janë të varrosura kockat e stërgjyshërve tanë; atje në hirin e oxhakut të hidhërimit ku ka rënë loti i parë i mëmave tona, në pyllin e dashurisë që na çeli misterin e jetës në kohën e djalërisë – atje është Atdheu ynë”.
***
“Jeta do një zgjidhje. Kjo zgjidhje nuk gjendet lart në qiellin kombëtar, po është e fshehur thellë në shpirtin kombëtar. Ja, për këtë zgjim shpirtëror shërbejnë idealet”.
***
“Ideali është prova më e mirë e vitalitetit të një populli. Si mjerë ata popuj që nuk kanë ideale!”
***
“Për mua një nga shkaqet më kryesore të andrallës morale që paraqet po thua në çdo çfaqje të sajë jeta e jonë shoqërore e tanishme, është edhe kjo “periodë transitive” të së cilës i mungon kryekëput ndërgjegja e mendimit.”
***
“Në vend që të hedhim sytë tonë nga jashtë me shpresën dhe ngushëllimin se vetëm atje do të zbulojmë shkaket e së keqes, është më mirë të hedhim sytë në veten t’onë brenda nesh, brenda në Unën t’onë shoqërore…”
***
“Ky popull, i cili mrekullisht mundi të ruajë shpirtin e tij kombëtar, ky popull, i cili luftoi trimërisht shekuj me radhë kundër fatit të tij të keq dhe shpëtoi krenarinë dhe prestigjin e tij nga rreziku i poshtërimit dhe i çdukjes, ky popull do ta ketë edhe zotësinë, edhe dynamismën e tij për të rikrijuar jetën e tij shoqërore sipas nevojavet të kohës, që të mundet një ditë të tregohet i madh edhe në lëmin e qytetërimit të tij kombëtar.”
***
“Kombet ngrihen dhe mbahen në këmbë vetëm për hir të të vdekurve të tyre të mëdhenj. Të gjallët vetëm i përbëjnë kombet. Ata që i bëjnë, që i shtyjnë përpara, që u japin frymë, erë dhe gjak, janë të vdekurit e tyre të vajtuar e të nderuar.”