“Në valën e dramës shqiptare – Korça dhe Korçarët”
nga Niko Stralla…
Nji mbrëmje vere, si miq të vjetër të Profesor Klodi Stralles,
u mblodhëm te Taiwani për nji kafe, po më shumë edhe për ta uruar mikun tonë
në botimin e një vepre të babait të tij, Niko Strallës.
Zakonisht bisedat tonanë këtë hapësirë shpërndarjesh ku jetojmë
vërtiten në problemet e shumta
që i shqetësojnë e i trazojnë shqiptarët në kët pragzgjedhjesh,
si brenda dhe jashtë hapsirës territoriale,
por kënaqësia e një botimi dhe dhurimi i një libri,
i dha një tjetër ngrohtësi bisedës, kujtimeve,
mallit për Korçën, Liceut Francez, viteve ’30, dhe krejt një bote të bukur,
e cila edhe pse bëhet gjithnji e më e largët,
mbetet një model që e vranë kohrat e mëpasme…
Urime Profesor Klodi, në kët përkujdesje të këtij botimi.
jozef radi, 11 qershor 2017
Këto ditë qershori, që përkojnë edhe me 110 vjetorin e lindjes të autorit, doli në libraritë e kryeqytetit libri “Në valën e dramës shqiptare – Korça dhe Korçarët”, një libër me karakter historik, i autorit Niko Stralla.
Libri është një pasqyrë e gjallë e jetës ekonomike, politike, sociale dhe arsimore e krahinës të Korçës, midis viteve 1878-1909, një periudhë 30 vjeçare, që në historinë tonë kombëtare njihet si Faza e parë e Rilindjes Kombëtare Shqipëtare. Dokumenta historike, statistika arkivore, referime studimesh autorësh, vendas dhe të huaj, por dhe kujtime të shumë bashkëkohësve, që autori i ka njohur dhe kontaktuar personalisht, përbëjnë shtratin e vërtetësisë të fakteve dhe ngjarjeve të përshkruara. Libri është njëherazi një studim historik serioz, por edhe i shkruar në një gjuhë e stil të thjeshtë e të kuptushëm për një rreth sa më të gjerë lexuesish.
Ndonse ngjarjet fokusohen kryesisht në Korçë e në rrethinat e saj, autori ka ditur t’i vendosë ato në një kontekst më të gjerë, europian e ballkanik, por edhe shqiptar në tërësi, si brenda kufijve ashtu edhe në diasporë, aty ku jetonin e punonin shumë shqiptarë atdhedashës.
Episodet e hapjes të Mësonjëtores të Parë Shqipe në 7 mars 1887, patriotët korçarë që kontribuan materialisht e mendërisht në këtë ngjarje madhore kombëtare, reaksioni otoman dhe klerikal vendas kundra saj, hapja e klubeve të shumtë me karakter patriotik pas shpalljes të Hyrjetit (Kushtetutës), mirëbërës të shquar korçarë etj, janë në qendër të këtij libri historik.
Libri u dedikohet 3 patriotëve korçarë, Jovan Cico Kosturi, Orhan Çerçis Pojani dhe Efthim Vasil Marko (të cilët janë edhe në kopertinën e librit), drejtues të Komitetit të fshehtë të Korçës, që mundësuan, në kushte tejet të vështira, hapjen dhe mbajtjen e Mësonjëtores të Parë Shqipe, të ideuar në Stamboll, të sponsorizuar në Bukuresht dhe të vënë në jetë në Korçë.
Autori Niko Stralla, i diplomuar në histori dhe drejtësi në Montpellier të Francës në vitet ’30, të shekullit që shkoi, ishte një korçar autokton, që gjithë jetën e vet e kaloi në qytetin e tij të lindjes, duke qenë për shumë vite, në kohën e Monarkisë si profesor i historisë e gjeografisë në Liceun Kombëtar, drejtor i shkollës Normale Femërore të qytetit dhe mbas lufte, mësues i historisë në gjimnazin “Raqi Qirinxhi”. Në 15 vitet e fundit ai punoi si avokat pranë Dhomës të Avokatisë Korçë, deri sa doli në pension në 1967, me suprimimin e saj.
Libri, që përbën një pjesë të vogël të dorëshkrimeve të tij, që presin dritën e botimit, është rreth 200 faqe, i shoqëruar edhe me foto të kohës. Ai duhet të jetë pjesë e pasurisë të përbashkët studimore, si për institutet studimore të specializuara, për bibliotekat e shkollave, por edhe për bibliotekat tona personale e familjare.
Historia e të kaluarës tonë duhet të jetë njëherazi dije, kujtesë, por edhe mesazh për të ardhmen tonë.
Klodi Stralla (djali i autorit)