. Trashëgimia iliro-shqiptare në kulturën europiane){kind=link}
Nicolae Iorga
(17 Janar 1871 – 27 nentor 1940)
Personalitet i letrave dhe veprimtar politik e shtetar, deri kryeministër i Rumanisë. Lindi në Botoshan të Moldavisë Veriore. Mbasi kreu studimet e larta në Paris u doktorua pranë Universitetit të Lajpcigut. Më 1894 emërohet profesor në Universitetin e Bukureshtit. Njëherazi zhvilloi veprimtari të dendur letrare, artistike, arkivistike e, mbi të gjitha, historiografike. Thuajse nuk mbeti degë e letërsisë dhe historisë pa u lëvruar nga Iorga. Është autor i mbi 40 dramave me tematikë nga historia e Rumanisë, vëllimeve me përshtypje udhëtimi, kritika letrare etj. Në bibliografinë kolosale të Iorg-as numërohen mbi 1000 vepra, 12755 artikuj, 4963 raporte etj. Vend të veçantë zënë vëllimet për historinë e Rumanisë që nga lashtësia, historia e letërsisë dhe arteve e të tjera vepra ku ndërthuren edhe pjesë të historisë së popujve ballkanikë dhe shqiptarëve. Por gjeografia e studimeve të Iorgës është shumë më e gjerë. Prej disa vëllimesh është vepra e tij mbi historinë e kryqëzatave europiane: Notes et extraits pour servir l’histoire des croisades au XV-e siècle I – VI (Paris – Bucuresti, 1899-1916), e radhitur mes veprave të tjera mbi historinë e Bizantit, Venedikut, Europës mesjetare, Perandorisë Osmane, popullit francez, madje edhe një historie botërore prej katër vëllimesh.
Shqipërisë i kushtoi disa punime si: Breve histoire de l’Albanie et du peuple albanais [“Histori e shkurtër e Shqipërisë dhe e popullit shqiptar”] (Bukuresht, 1919), botuar shqip më 2004, Lettres de Dora d’Istria [“Letra të Dora d’istrias”], botuar në Revue historique du Sud-Est Européen, 1932, ku publikon letrat e studiueses shqiptare drejtuar një shkrimtari hungarez, drejtor i një reviste letrare, në vitet 1877-1887, në të cilat spikasin shqetësimet e rilindasve shqiptarë. Dokumenti më i vjetër i shqipes së shkruar që njihet deri më sot, Formula e Pagëzimit, e shkruar nga Pal Engjëlli më 8 nëntor 1462, u zbulua prej Iorga-s. E gjeti atë brenda një koleksioni në Bibliotekën Laurenciana të Firences dhe e botoi në vëllimin e katërt të librit mbi kryqëzatat (1915). Trashëgimia iliro-shqiptare në kulturën europiane, luftërat e shqiptarëve kundër pushtuesve osmanë janë disa nga temat e veprimtarisë studimore të Iorga-s.
Më 1940 u vra nga pjesëtarët e organizatës rumune të “Rojeve të Hekurta”. (M. Gj.)
.
Marrë nga http://www.portalialbanologjik.com/kendialb.html