back to top
7.5 C
Tirana
E shtunë, 21 Dhjetor, 2024

Nija zemërmadh… – rrëfim nga Muçi Xhepa

Gazeta

Muç Xhepa
Muç Xhepa

Nija zemërmadh

rrëfim nga Muçi Xhepa

Zilja e shkollës tingëlloi e fortë. Pandërprerë. Ora e katërt, e fundit për mua. Kohë për të kapur autobusin e drekës. Mblodha shpejt gjërat që kisha mbi tryezë; fletoren e ditarit, librin e anglishtes, viti i dytë, fjalorin “Hornby”; kështu e quanim ne nxënësit e shkollës së mesme të Gjuhëve të Huaja. Ishte fotokopjim i orgjinalit të 74-ës. I rëndë, i stërmadh dhe i lidhur keq. Në disa vende ishte shqepur. Por, ishte gjëja më e çmuar që mbaja në çantë. Kur na i dhanë në fakultet, gëzonim si fëmijë.
E kishim mësuar gjuhën e huaj duke kopjuar dërrasën e zezë. Pothuaj, çdonjëri nga ne kishte sajuar një fjalor të vetin; fletore me viza, e prerë dhe e qepur me dorë. Ata nxënës që kishin prindërit në hierarkinë e lartë partiake dhe që kishin fjalorë të huaj, nuk i sillnin në klasë. Bile, as nuk tregonin se kishin të tillë. Shoku im i bankës gjithnjë më befasonte me sinonimet, antonimet, foljet frazale që përdorte. Ne të tjerët s’i kishim dëgjuar më parë. Një shoqe guxoi dhe e pyeti.
-Të kam zili! – I tha ajo – Përdor fjalë e shprehje që mësuesja s’na i ka përmendur.
Ai u skuq, bëri sikur nuk e dëgjoi. S’kishte faj i ngrati; Neroni i kishte dënuar me vdekje librat e huaj. Metoda e “Essential”, nga e cila mësonim gjuhën angleze, kishte faqe të tëra që mësuesja i kalonte pa i shpjeguar. Flisnin për një lloj jete tjetër, borgjeze. Armike e shoqërisë socialiste. Eh, tani ata socialistë janë bërë borgjezë me pronën që u vodhën armiqve.
Nxitova hapin. Pranë xhamisë, që “çlirimtarët” e kanë kthyer në pijetore, shoferi i autobusit ndezi motorin. Fillova të vrapoj. Nga xhamia-pijetore më thërriti një zë i njohur.
-Hajde të pish një kafe me ne! Ikim bashkë në Elbasan! – Ngurova, ishte nga të paktat herë që mund të shkoja me ditë në shtëpi.
-Herë tjetër Nije! – S’më la të mbaroj. Zbriti shkallët dy e nga dy njëherësh dhe ia bëri me dorë shoferit të mbyllte dyert.
-Jam me një mikun tim, shofer metalurgjie. Hajde të pimë një gotë me kalastren të njomë. E ka pjekur enkas për mua, pastaj ikim të tre bashkë në Elbasan.
-Nije! Aty nuk të lejojnë të pish me meze! Aq më tepër ta sjellësh nga jashtë!
-Mos harro! Jemi në Peqin, shtëpinë time këtu! – Më tërhoqi nga krahu.
Nije Magani ishte mik i hershëm i familjes. I rritur në Elbasan që fëmijë, Nija kishte miqësi me gjithë të afërmit e mi. Pjesa më e madhe e miqve që përzgjidhte ishin nga shtresa e të deklasuarve. Shkolla ku unë punoja mbante emrin e babait të tij, shkolla e mesme “Zihni Magani” quhej. Neroni, për sa kohë i nevojiteshin të rënët në luftën civile, i quante dëshmorë. Po, kur nuk i duheshin, i shpallte armiq dhe familjet ua internonte. Babai i Nijes i kishte shpëtuar marrëzisë së tij. Në tryezë erdhën edhe dy miq të tjerë. Pula mbaroi shpejt.
-Ikim, – tha Nija dhe u çua.
-Përse kaq shpejt? Motorët s’janë nxehur akoma! – E kapi nga dora njëri prej tyre.
-Shkojmë te klubi i kalasë! E vazhdojmë pijen atje.
-Kam rrugë të gjatë për të bërë nesër. Herë tjetër. Mos ma merrni për të keq! – Nija shtrëngoi duart me ta.
Të tre morëm rrugën për te agjencia ku ishte parkuar Zisi.
Ulem në mes. U ngjit në kabinë i pari. E bëri për të më nderuar. Të isha më i lirshëm në pjesën e sediljes pranë derës.
Automobili s’u ndez. Bateri e rënë. Shoferi doli jashtë.
-Na zuri haku që nuk ndenjëm me ta! – tha Nija.
-Mos u mërzisni! Ja, po vjen një Ifë dhe na tërheq! – Shoferi bëri me dorë.
Ifa u kthye për te agjencia. E njihte drejtuesin e saj. Vunë kavon dhe pas disa shkundjesh, pa dalë ende në rrugë, motori i Zisit u ndez.
Nija punonte shofer te Albimporti. Dërgonte prodhime bujqësore jashtë shtetit. S’ishte i kënaqur me maunën. E vjetër, defektoze; shpesh herë priste udhëve të botës ta rimorkionin. Ajo që e dëshpëronte më shumë ishte pamundësia t’u plotësonte kërkesat miqve të shumtë. Të tërë prisnin diçka të huaj prej tij. Në unazën e Peqinit, aty ku fillon rruga për Elbasan, na doli përpara një polic.
-E paskan lajmëruar që kemi kthyer nga një gotë. – Tha shoferi i nervozuar.
-Flas unë, – ia preu Nija, – e njoh është peqinas.
Polici me uniformë të dalë boje u afrua te shoferi.
-Ku po shkon? – pyeti me zë të lartë.
-Në Elbasan!
-Çfarë ke ngarkuar?
-Jam bosh. Solla tela hekuri në Kantier.
-Letrat!
-O Kasem! Po thuaj o burr, si jeni!
-Oho, Nije Magani! Nuk të pashë!
-Eh, jam i vogël unë!
-Për at’ Zot! Lëri, lëri letrat, shkoni!
.
Statuja e Lef Nosit (1877-1945) - Elbasan
Statuja e Lef Nosit (1877-1945) – Elbasan
Polic Kasemi ngriti dorën dhe i bëri shenjë Nijes me gishtin tregues. Diçka si: herën tjetër! Zisi lëvizi me të shkundura, freksioni s’ndante mirë.
-Ej, Zihni Magani, ty të hapet rruga vëlla! Të të rrojë Hekri! – Shoferi buzëqeshi me ironi.
-Ore, për… se rr… ai! Por, pret t’i sjell diçka.
Kur Hekuri u vu ministër, Nija na tregoi në konfidencë te kafeneja pranë portës së kalasë; si e kishte pritur emërimin kushëriri i tij. Në darkën e ngushtë familjare, ku kishte qenë i ftuar edhe Nija, Hekuri u kishte thënë: “Më erdhi radha edhe mua!”.
-Nuk e kuptuam çfarë donte të thoshte me të. – tregonte Nija – I prerë në fytyrë dhe me zë të ulur ai vazhdoi: “Kush ulet në atë karrige i hiqet koka! Po të thuash jo, prap ta heqin!”
Ne që dëgjonim të ngrirë Nijen, nuk u besonim veshëve. Por, kur mbas viteve ’90-të intervistuesja pyeti ish-ministrin e Neronit, sesi e kishte pritur detyrën që i kishte dhënë përbindëshi, ai iu përgjigj ashtu siç na kishte treguar Nija.
-Çfarë ke ngarkuar për nesër? – e pyeti shoferi Nijen.
-Gjak! – tha Nija.
Dhëmbi i thyer përpara e nxorri fjalën me fëshfërimë. Shoferi ktheu kokën. Rrudhi ballin.
-Gjak fshatari, – e përsëriti me forcë Nija.
-Mos o burrë! Kemi mësuesin këtu! Nuk e frenove atë dreq ha…!
-Jo me miq! Muçin e kam mik përpara teje!
Edhe unë do doja që Nija të mos e vazhdonte temën që nisi. Ishte me rrezik të madh. Mikun e tij e takoja për herë të parë. Por, kurioziteti dhe një ngazëllim i brendshëm më shtynte ta dëgjoja shpjegimin e metaforës që përdori. E vështrova Nijen me sytë që më buzëqeshnin.
-E kanë mbjellur vetë, ia kanë bërë të gjitha shërbimet vetë dhe janë të ndaluar ta hanë.
-Aty në arë e kanë! – ndërhyri shoferi.
-Or ti mik! Po ai që s’e ka në arë? Po ti që punon në metalurgji – mes helmeve? Po mësuesi që ke sot në automobil? Po… – Heshtje.
-Domatet, për eksport, të prishurat për popullin… mishin jashtë… pulat jashtë…! – Heshtje.
-Lëre këtë muhabet se ty s’ta kalon njeri për llafe! – shoferi foli i zemëruar.
-Sa kohë ky popull…! Nija u kthye nga unë.
Kur legjenda e kirurgjisë, Perikli Sheti, doli nga burgu; gjatë një xhiroje darke në bulevardin e qytetit na tha mua dhe Engjëll Zaçes që po shëtisnim me të, se shteti po eksportonte gjak shqiptari. Në makinë po e dëgjoja përsëri, por në një formë tjetër.
Zisi ndaloi te Ura e Zaranikës. Falenderuam shoferin dhe morëm rrugën për te Banesat. Shtëpitë i kishim pranë. Dy ndërtesa më poshtë jetonte familja e Nijes.
-Muç s’të kam sjellë gjë. Dhe nuk më ke kërkuar gjë.
-Nije të falenderoj që më konsideron mik, por…!
-Të sjell një palë syze dielli?
-Jo, ke një tufë që presin nga ty gojëhapur!
-Do fjalor! – nguli këmbë. Nuk e përmbajta gëzimin që më shpërtheu në fytyrë.
-Rrugën që shkoi solla një për kushërirën. S’janë të shtrenjtë. I shesin me tezga, jashtë librarive. “Çfarë zemre ka ky njeri”? – thashë me vete.
-Përse të gënjej? Do të ishte dhuratë. Një ëndërr.
-Më shkruaj emrin e fjalorit!
Grisa një fletë blloku dhe shkrova: “Longman, Dictionary of Contemporary English!”.
Ishim afruar pranë shtëpisë së tij. U ndava duke i uruar rrugë të mbarë.
 
Në mesinxher nga Gjermania më thërret Kujtim Bevapi. Mik i Nijes. Kanë qenë bashkë shokë shkolle në tetëvjeçaren “Naim Frashëri”, shkolla e vjetër që mbështetej te muri i kalasë.
-Kam një lajm të hidhur, – tha, – Nija na la!
M’u mbushën sytë me lot. Kërkova në raftin e librave. Ngrita në drejtimin e kameras së kompjuterit fjalorin.
-Nije zemërmadhin e kam këtu!

 

Related Images:

More articles

Ky sajt përdor Akismet-in për të pakësuar numrin e mesazheve të padëshiruara. Mësoni se si përpunohen të dhënat e komentit tuaj.

Portali Radiandradi.com, prej 11 vitesh dhuron kontribute të përditshme në shumë fusha të kulturës, historisë dhe vlerave shqiptare. Herë pas here siti ka nevojë për mirmbajtjeje, rikonstruktim si dhe rikonceptim në formatin letër. Për ta mbajtur këtë punë shumvjeçare, ndër më seriozet dhe më të lexuarat që të vazhdojë aktivitetin bëhet e domosdoshme mbështetja e lexuesve.

Jozef Radi

Redaktor i Radi & Radi

Artikujt e fundit

Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.
Buy Me A Coffee
Dhuro per mirembajtjen