back to top
0.5 C
Tirana
E hënë, 25 Nëntor, 2024

Një roman i madh – himn për lirinë e Atdheut të tij… nga Stelvio Mestrovich

Gazeta

Shkrimtari Stelvio Mestrovich
Shkrimtari Stelvio Mestrovich

Një roman i madh – himn për lirinë e Atdheut të tij…

nga Stelvio Mestrovich

Shkrimtari italo-dalmat Stelvio Mestrovich,
rreth romanit të Shpend Sollaku Noé-së
“Dardha lulëzoi në dhjetor”
.
Shpend Sollaku - Noè - Il pero fiorì a Dicembre (Dardha lulëzoi në Dhjetor)
Shpend Sollaku – Noè – Il pero fiorì a Dicembre
(Dardha lulëzoi në Dhjetor)

Romani dramatik “Dardha lulëzoi në dhjetor”, i posabotuar në Romë, ka për sfond historinë e paradokohshme të Shqipërisë. Shpend Sollaku – Noé, tashmë poet i njohur në nivel ndërkombëtar, na dhuron një afresk tragjik, me frymëmarrje të gjerë, me temën e konfliktit të lirisë së personit me regjimin diktatorial. Dhe e bën këtë mjeshtërisht, duke treguar historinë e Nadir Rabiut, i mbiquajtur edhe Nadi i Anisës, bir i përkthyesit të frëngjishtes Munir dhe mësueses Anisa. Drama e kësaj familjeje në roman shndërrohet de facto në historinë e Shqipërisë së diktatorit Enver Hoxha – një ishull i izoluar edhe nga vendet e tjera; i komunizmit edhe më të egër se ai i Titos në Jugosllavi, i Krushovit në Bashkimin Sovjetik dhe i Maos në Kinë. E gjitha kjo e përmbledhur në një qytet si Berati, i shtirë në dy brigjet e Osumit, në cilin bashkëjetojnë në paqe besime të ndryshme fetare dhe njerëz të një krenarie të spikatur. Në një farë mënyre, Berati është vetë një nga protagonistët kryesorë të romanit.

Familja Rabiu bëhet copë prej regjimit, së pari me arrestimin e Munir Rabiut, më pas me internimin e të shoqes dhe të fëmijëve në një kamp, në të cilin pësojnë keqtrajtime e tortura.
Kur familja kthehet në Berat, është duke u kryer “revolucioni kultural”, një pantomimë e paskrupull e atij maoist. Kisha e xhamia mbyllen apo trasformohen në reparte ushtarake apo magazina. Besimi fetar ndalohet me ligj. Pas një periudhe nokdauni, për arsye politikisht të paqarta, regjimi lëshon fill e bëhet në dukje “më liberal”. Kjo përkon me një lulëzim artistik të paparë. Vjeshta është po aq e ngrohtë sa stina e verës, madje bimë e pemë – dardha e Rabinjve në veçanti – çelin që në dhjetor.
Iluzioni zgjat pak dhe mbi shqiptarët sulet e pamëshirë hakmarrja e diktaturës, që zhduk edhe shpresën e fundit për liri. Intelektualët e rinj përfundojnë nëpër burgje e internime.
I gjithë romani “Dardha lulëzoi në dhjetor” është një dëshirë e zjarrtë për liri, që mund ta kuptojnë siç duhet vetëm ata që kanë pësuar komunizmin, që vetëm mund ta marrin me mend ata që kanë jetuar në demokracitë perëndimore e cila, ndonëse e papërkryer dhe shpesh e padrejtë, ka garantuar lirinë e mendimit, të fjalës, të opinionit.
Ky roman duhet medituar e lexuar pa u nxituar. Stili i Shpend Sollaku Noè-së e bën atë të rrjedhshëm e të këndshëm. Përmbajtja dhe titulli vetë duhet të bëjnë të reflektosh për të kuptuar vuajtjet e një populli të tërë të skllavëruar që aq shumë ka hequr për fjalën “Libertas”.
Romani “Dardha lulëzoi në dhjetor” është i një bukurie superiore. Mënyra e të shkruajturit të Shpend Sollaku Noé-së është e qartë dhe e zhdërvjellët. Tema është përzhitëse. Një roman i madh. Një himn për lirinë e Atdheut të tij.
Botuar në “Dielli”, 23.03.2018
marrw nga http://gazetadielli.com/?s=Mestrovich

 

Related Images:

More articles

Ky sajt përdor Akismet-in për të pakësuar numrin e mesazheve të padëshiruara. Mësoni se si përpunohen të dhënat e komentit tuaj.

Portali Radiandradi.com, prej 11 vitesh dhuron kontribute të përditshme në shumë fusha të kulturës, historisë dhe vlerave shqiptare. Herë pas here siti ka nevojë për mirmbajtjeje, rikonstruktim si dhe rikonceptim në formatin letër. Për ta mbajtur këtë punë shumvjeçare, ndër më seriozet dhe më të lexuarat që të vazhdojë aktivitetin bëhet e domosdoshme mbështetja e lexuesve.

Jozef Radi

Redaktor i Radi & Radi

Artikujt e fundit

Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.