Nji ditë shtatori, si shtatorre!
Reflektim mbi nji ditë të jetës… 22 shtator 2017
nga Jozef Radi
Nga dita e një shkrimtari – Esé nga Jozef Radi.
Në këtë rubrikë,
disa shkrimtarë shqiptarë nga e gjithë bota,
përshkruajnë se si është një ditë e tyre e zakonshme,
duke sjellë edhe pak atmosferë prej qytetit ku banojnë.
Jozef Radi, i cili jeton prej vitesh ne Itali, shkroi këtë esé.
Prej kohësh, ditës së e re i futem si pa u ndje, njashtu i hutuem ndër shkrime, i ndihmuem nga qetësia solemne e mbasmesnate, kur s’ndihen as zhurmat, as fjalët, as zilja e celularit e as hallakatjet me m’ia grabitë kohën përqëndrimit. Po kjo ditë e postekuinoksit vjeshtor, m’kapi n’nji bisedë të shtrueme e kandshëm e thellë m’kishte zhytë ndër do kohna, njerz e kujtime, kështuqë zgjatja e bisedës m’i kish shpërfillë krejt punët e shtrueme mbi copa letrash në tavolinë dhe m’i kish shtyu shënimet për ditë e kohë ma të vona…
Mos t’ishte kputë linja, kushedi ku kishte shkue dita e re, ndërthurë ndër fjalë e histori, kur dyshi i mbasmesnate kahera kish shkue.
Mandej mendova me iu dorzue vrik shtratit, pothuej i dekun… asht nji knaqsi që gjumi gjithnji ma ka shpërblye, pa asnji trazim…
Nëse ditët e tua, për njimijë arsye, kanë fitue nji dozë monotonie kjo nuk tregon asgja tjetër, veçse cilësdo ditë, që ti i ndalesh me e rrëfye, s’mundesh me ia përjashtue monotoninë… as asaj dhe as vedit, veç mundesh me ia limue disi orët e saj me thelbin tand të kohës, mundesh me i hikë monos e me iu turrë polisit, me at besimin e hershëm skalitë n’ty, se: krejt ngjyrat e nji dite nisin diku thellë teje, mandej ti mundesh me i shkapërda në natyrë, ndër njerëz, ndër probleme e objekte.
E para gjà e ditës së sodit, mbasi ajo për ty nis disi vonë, asht zgjimi i ditës dhe i dritës me sytë dhe gjestet e nji foshnje që ende s’ka asnji rrokje ndër buzë dhe as ka mësue me rrokë, veç të lëshon nji plastikë emocionesh e do gjeste energjike që krejt qenien e vet ta përcjell përmes nji xhami të vogël e të përplaset aq ambël ndër sy, e ti po përmes atij xhami si nji dadaist i thekun, i shkon me do deformime fjalësh, tingujsh, fërshëllimash e gjestesh, aq sa e ban botën me u çmendë në dy kahet e xhamit, ku tashma rrinë të nguluna fytyrat tona! Ja kështu pafajsia engjëllore dhe djajtë e së përditshmes rreken me u pa e me u dashtë ndër do pasqyrë kohnash moderne e me i dhanë njifarë kahu ditës…
E mandej, njashtu n’kambë e n’dorë duhet me iu lshue ngarend si skyfter njimijë vogëlsinave, paçka se i ke shkrueme në letër o saldue në mendje. Ngutshëm ke me pa përtej xhamit të dritares nëse vjeshta ta ka bà gati ndonji hise diell a dritë, fresk a joshje, mesazhe, thirrje telefonike o buzqeshje, ikona iluzionesh që vijnë e iluzionesh që shkojnë, grimca emocionesh që ta zbresin botën ndër maja gishtash, e ti me gisht nisesh ndër botë me lehtësinë e nji zogu, përmes nji urimi, nji përshëndetje, mandej ndalesh n’nji verige rrushi kristaline, që veç duke këputë nji kokërr të duket sikur ke përtypë krejt vjeshtën, e njashtu hajdutshe ke vazhdue ngarendjen tande me i hikë monos edhe pse jo gjithnji mundesh!
Mandej kujtohesh se dita duhet shkrue njashtu siç asht në ty, me bluxhingset e ngushta e të lastikta dhe bluzën me mangë të shkurta, që shtatori i njizetedytë ta ka ofrue aq dashunisht, se duhet me i buzqeshë kësaj dhurate, mbasi shpejt ke me ndrrue mangë e me u futë ndër të leshta!
Me të njimijë vogëlsinat e ditës nëpër kambë, ti nji mbas nji ke me i hjekë si petalet e nji margarite…
.
Derisa mbasditja e vonë ka me ta dhurue nji hise det. Edhe pse me ngutjen e nji takimi paksa të vonuem me nji grue të huej, që më kishte lexue n’gjuhën e saj, ma të fundit libër të poezive të mia të posabotueme!
Me habiti ai entuziazëm i nji t’hueje në adresë t’nji të hueji për poezitë e mia tashma edhe në gjuhë të huej, e që prej kësaj mbramje s’ka me qenë krejt e huej! Asht gëzim jo i paktë, me ndigjue nji gjà kurrë të ndigjueme! Dhe ti ndjen se ke dëshirën me i besue ato çka thuhen për ty, dhe bahesh si carrok që tundet e lkundet me kambë e duer, me trup e krye pa mujtë me thanë asnji fjalë veç nji gëzim instinktiv hallakatjeje, sepse i gëzohesh jetës përmes fjalëve të të tjerëve, qofshin ato edhe të rrejshme!
Mandej ke me e shetitë muzgun e nji qyteti jo edhe aq të huej disi ma ndryshe. Ke me u kujtue se tashma ky qytet asht pak edhe i yti, pse e ndjen se ai s’të ka ba t’vetin aq sa ai ka dashtë!! Dhe ti e kqyr diellin që rrzohet mbi shpinën shkapërderdhun të portit, që grimcohet herë mbi objekte e herë mbi det që tash veç blu s’asht mà. I zhytun në vetvedi e kupton se jo gjithçka që ja ke dishrue kësaj dite ja ke marrë, ndërkohë ke harrue se je dhurue pa e dijtë as vetë ndër tjerë!
E ndërsa e gjen vedin para nji ekrani, e kupton se të duhet sërish me shkrue, me lexue, me përshendetë, me folë, me dashtë, me mërzitë, me u mërzitë e me u hjekë vizë nji kah nji detyrave të shënueme, me u rrudhosë për novelën e pamundun të tët eti që kishe vendosë me e mbarue së korrektimi… po sërish e gjen nji shteg shpëtimi se “Ka ditë edhe nesër…!” se ka jetë edhe nesër, dhe se Zoti mendon mirë… deri sa të katra zerot bashkë të lajmojnë ditën e dekun… dhe ti je futë në ditë të re me idenë e nji qirì të ndezun dhe nji dashnie të madhe, që vdekja s’ka mujtë me ta vdekë!
U çova dhe ndeza qirin! Ashtu si 19 vjet të shkueme, nën dritën e përshpirtshme të tij, kujtova gjumin e fundit të tim eti: njeriu ma i shtrenjtë i botës sime, ndoshta edhe ma përtej!! Veç njashtu të përqafun, atë natë shtatori jeta dhe vdekja, na mbyllën nji kapitull të madh dhimbjeje, me fillue nji kapitull tjetër! Nëpër dritën e asaj gjuhëze flake, pashë ftyrën e ndriçueme të tim eti! Befas ajo m’u shndërrue në nji ftyrë engjëllore foshnjeje… edhe pse s’mundej me m’thanë qoftë edhe nji rrokje të vetme, m’rrokte me magjinë e ditës së re, me magjinë e jetës që udhëton ndër trupa e shpirtna… dhe ti e ndjen se ka ardhë çasti i fikjes së dritës me ju dorëzue atij gjumi të paqëm, që s’ia ka nevojën asnji andrre…
–
22 shtator 2017
.
marre nga http://dritare.info/nga-dita-e-nje-shkrimtari-ese-nga-jozef-radi/