Poeti i Madh i Malit të Zi Jevrem Berkoviq (1933-2021)
nga Visar Zhiti
Jevrem Bërkoviq është një nga më të fuqishmit në Ballkan e më gjerë, rebel, opozitar i përhershëm, akademik, mik i shqiptarëve, vëllamë i poetit Ali Podrimja…
Kam qenë në shtëpinë e tij në Podgoricë, më çoi miku im, poeti dhe kineasti Nezir Sefaj. Na priti me madhështi, dua të them që ai ishte madhështor, emblematik, zëlartë, i përzemërt…
I tregova që në romanin tim “Në kohën e britmës” është personazh.
-M’i vizo në libër ato pjesë, – më tha.
-Në një kapitull është aventuara juaj në Shqipëri. – Buzëqeshi si një shkëmb.
-Poemën tuaj për Stalinin dhe pianisten, – vazhdova t’i them, – e gjetëm kur s’kishte rënë diktatura dhe ia çuam në internim prizrenasit poet, Lazër Radi, për të na e përkthyer. I kam treguar në libër…
Pasi na dha medalionet e akademisë, na përcolli deri jashtë dhe na tregoi në rrugë se ku i kishin bërë atentatin. Shoferi iu vra…! Dhe më pas nga Mali i Zi kam marrë letra prej Jevremit, kolegut të tij dhe mikut, Martinoviqit, përkthime të poezive të tyre nga miku ynë i përbashkët Smajl Smaka, kemi shkëmbyer libra, dhe kam dhe atë që ia ka përkthyer aq bukur Azem Shkreli.
Dje Jevrem Bërkoviqi mori udhën e Qiellit dhe e ndjej si ka shungëlluar Mali i Zi prej tronditjes.
Pastë Paqen e Përjetëshme poeti rebel e antikonformist Jevrem Bërkoviq…
Lajm i trishtë e i dhimbshëm, një humbje për të guximshmit…
Do ta kujtoj përmes poemës së e tij antidiktature “Stalini Moxarti dhe Maria Judina” që e solli në Shqipërinë e diktaturës në 1989, dhe që im atë e përktheu, dhe ajo qarkulloi dorë më dorë… Më 1993, poema u botua e plotë
Nderim e respekt për kët poet të fuqishëm të Malit të Zi… ndërsa më 2019, doli ribotimi tejet cilësor i kësaj vepre edhe me plotësimet e nevojshme…
Jozef Radi
.
Ka vdekur në moshën 88 vjeçare shkrimtari malazez, Jevrem Berkoviq. Shkollën fillore e kishte kryer në fshatin Kopilje dhe Seoci, teksa të mesmen e kishte vazhduar në Titograd dhe Sarajevë në drejtimin e gazetarisë. Krijimtaria e tij arriti të vlerësohet nga juri të shumta profesionale, duke bërë që Berkoviq të fitojë shumë çmime. Ai është fituesi i
Çmimit të Trembëdhjetë Korrikut;
Çmime dhjetori;
Çmimet e Shoqatës së Shkrimtarëve të Malit të Zi;
Çmimet e mbrëmjes së poezisë Ratkoviq;
Karta e Goran Kovaçiq;
Çmime për tekstin më të mirë dramatik në Pozorje të Sterijës në 1972;
Çmimi Kepi i Shpresës së Mirë, 2005 (fituesi i parë është Çmimi Kepi i Shpresës së Mirë i Ministrisë së Arsimit dhe Kulturës së Kosovës, fituesi i dytë është Ismail Kadare, dhe fituesi i tretë është shkrimtari amerikan John Updike);
Çmimet e Unazës Mesdhetare 2007 (Çmimi Ndërkombëtar). Në vitin 2010, Berkoviq-it iu dha statusi i një krijuesi të shquar. Ai fitoi çmimin Teuta në 2013 dhe çmimin Ali Podrimja në 2015. Berkoviq ka lindur në Seoci në Piperi më 29 dhjetor 1933
Marre nga Kultplus.