Sevasti Qiriazi Dako – 1949, 30 gusht
nga Niko Kotherja
1949, 30 gusht.
Në një banesë tradicionale tiranase dha frymën e fundit pionerja e arsimit kombëtar shqiptar për femra, Sevasti Qiriazi Dako.
Jeta e saj 70 vjeçare kaloi peripeci të panumërta, të ndryshme, duke rrezikuar jetën dhe familjen për shkollën shqipe si dhe për çeshtjen kombëtare.
Prej vitit 1941, do të fillonin fatkeqësitë në familjen e saj.
Atë vit vdiq bashkëshorti, patrioti i shquar Kristo Dako. I balsamosur nga i biri, Gjergji, trupi i Dakos u vendos në varrezën familjare në Kamze. Pas dy vitesh, me 1943, krejt familja u internua në Zemun, ku mrekullia bëri që të mos shuhej kjo familje. Të rraskapitur, Sevastia me motrën e saj Parashqevi, dy djemtë Gjergj dhe Skënder dhe dy nuset e tyre me fëmijet, kthehen në Tiranën e vitit 1945. Iu ishte sekuestruar gjithçka. Shtëpia dhe shkolla në Kamëz nuk ishte më e tyre. Përdhosja që filloi të mposhtte mësuesen veterane ishte makabre. Studentët e Kursit të Partisë që kishin uzurpuar godinat e tyre kishin thyer varrin e xhamtë të Kristo Dakos, i kishin shkulur kokën atij dhe me të kishin luajtur futboll…!
.
Mësueseve të para të shqipes iu la si favor që nëse dëshironin të banonin në kotecin e pulave të shtëpisë së tyre. Pasi e lyen me gërqele të bardhe, si zemra e tyre, për pak kohë veteranet e arsimit jetuan aty derisa u dëbuan edhe prej atje. Të mbetura rrugëve, ato gjetën mbështetje dhe strehë te ish kuzhinierja e “Institutit Kyrias”, Rukije Tafaj.
Helmi i fundit që mori nga kjo jetë ishte varja në qeli e të birit, Gjergjit, kirurgut që ishte akuzuar për spiunazh dhe gjendej i burgosur. Sevastia nuk mundi as të tërhiqte trupin e të birit pasi atë e shkatërroi traktori që punoi tokëen.
Në gjendje të vajtueshme, Sevasti Qiriazi Dako mbylli sytë në shtëpinë e Rukije Tafajt. Si “armike” u përcoll për në banesën e fundit vetëm nga katër gra: Parashqevia, nuset e dy djemve, ish kuzhinierja Rukia Tafaj dhe dy varrëmihës.
Ishte viti 1949, 30 gusht!!
.
Marrë nga muri i fb. i Niko Kotheres, 30 gusht 2020
.