Shkodër, kur andja t’rrok e dishrimi me t’dasht, m’përflak
nga Albert Vataj
Shkodër, je njatje ku andja t’rrok e dishrimi me t’dasht, m’përflak me njaq dashuni, sa mundem veç m’u përul, e tue u lut si para nji altari t’shëlbyem prej gazmimit; mundem veç me besue n’mrekullim t’gjanave qi mylmehen amëlcisht n’zemrat qi i bajn vend çdo andrre.
Mall kam për çdo gja tanen, Shkodër Loce.
Mall e dhimbje qi m’sëmbon njaq fort, sa krejtçka tjetër ma zbeh, gjithçmos t’rrokshme, veç ma ftof.
Ti ke mbetun njatje ku t’përkundin kujtimet, kotesh kllapitjeve t’ambla, kah Drini t’vërshon e Buna t’lag shputat e kamve, mramjeve kur meditueshëm lshohesh… njatje ku Maranej t’përpin e Taraboshi t’fillëron përmbi; njatje ku liqeni shkadahet n’paqtin e vet, e ti veç jepesh dorzan atij adhurimi.
Iki pa dasht me ta kthye shpinën, e kthehem tue mos besu se kam ik ndojherë.
Ka do gjana t’cilave edhe pse u ke kthye shpinën, s’munden me t’braktis, s’munden me t’ra mohit. T’vuhen parmas si jehona e zanit t’nji legjende. Rrijn me ty, me gjanat tueja, me ma t’shtrenjtat andje e kujtime.
Sa ma gjatë qi m’mungon, njaq ma i thellë asht shpimi i mallit për ty. Sa ma larg iki, njaq ma t’dishrueme e t’anshme mbetet tançka më mban t’lidhun me ty.
Ndër andje harbimesh t’thekshme e dishrimesh të rreshkuna mallit, gjegjem me u kacarrit mbas do kumtesh fotografike, s’andej me ftillue saora nji gjendje tërbimi ngjyrash, nji ngulm me i diftue gjanat bash njashtu siç ky shkulm rreket m’i end. Tinzisht m’bahet se dielli turret ma duhishëm me e la me dritë e larushì, kah syni rrok me shastisje, se sa vet realja përçapet me e ravijëzue me dogoni idilin e vet, në k’si ditësh të fillrueme prej resh t’nargueme me zemëratë t’amshueme, e t’nji kjartësie që e ngërthen në solemnitet pamjen.
Ndoshta ma shum se syni, dikund mundet me kqyr njaq thellë e njaq kjart veç zemra, kjo ngase tançka asht end me fillin e vezullimit të dishrimeve ma t’epërme, si tue dasht me krijue nji diçka fort t’andshme e ma t’bukrën qi ka mujt m’e rrok me rreze dielli.
Kam gjet përditë nji fije përkushtim me t’kujtue, si tash qi po mundem me t’përtrì n’përfytyrimin tem. Kam ardhun te ti tinzisht, njashtu si fminija e mbetun larg na i kujton gabimet. Ndahem prej teje tue t’lan çka ka ken përgjithmon veç jotja, tue mujt me ken diqysh edhe jona… t’mirën e zemërbardhsinë. Rrin e na pret te pragu si nana, diellplote, hanëndritun, e tançka tjetër vetvedi kena patun si ngulm me e kumtue.
Gëzo Shkodër ma t’bukurin nur që t’ka ra. Shfleto n’kangt tueja, harenë e akshihaneve dhe namin e përbotshëm t’bijve t’tu. Ma t’bukurën prej tyne këndoje me zà, ta ndigjojn tan bota t’bylbylshmen kang, njat t’dashnis, dashnis qi ke dijt bash fort me e dasht.
Tankush kje me ty, edhe un’, ashtu me shpirt e zemër njaty ku ti dergjesh n’halle tueja, përpushesh n’dogonit tueja, harbon n’gazmendin tand. Vijmë n’prehnin tand, e ikën, si prej prehnit të nanës, përplot me gazmend e dishira. E ti metesh tamli ma jetdhanës, ai i gjinit t’nji flijimi.
Ke ndryshue njaq shum’ Shkodra jeme. Je ba njaq e bukur për syt’e mi, e njaq flakruese për ma t’ndërkrymet dëshira qi mylmehen n’t’amblen, limfë tanden. Po këndoj e po kjaj për ty. Po gazmoj e po vuej prej se njaq shum m’mungon. Kam lan te ti kujtimet, fminin, gazmendin e idhnimin, kam lan ç’ka kam pas ma t’shtrejt e ma t’dishrueme. Lanun kam n’ty, Shkodër, diellin ma t’ndritshëm qi kam pa, ma t’harbuemet pranvera qi m’kan deh, kam lan n’prehnin e truellit tand eshtnat e prindve t’mi, e do t’la ç’ka ka me mbet e jemja për amshimin.
Janar, 2018
.
Përulësisht mirënjohës, vullnesës së mir’ dhe shërbestarit të këtij besimi, Jozef Radi
Tue dasht me me i ba t’vlefta do gjana, ndoshta ma mir’ asht me i promovu, si tue iu dhan nji urdhnesë qi t’ban me u ndi diqysh ma i çliruem prej mendimeve vetiake. Asht fjala për nji komunikim qi pata përmes Facebook Messenger me Jozef Radin, një personalitet i patëdytë i kumtimit dhe sublimes krijuese, qytetaris’ dhe dijes, promovimit të vlerave dhe kungimit të atij tharmi qi përçapet me mujt me shpëtue sa mundet, thesaret, kyt testament qi po e kërcënon bash shum kjo “shoqni e langshme”, siç quante Umberto Eco.
Shkas ishte persiatja jeme e paradyditëshme, “Shkodër, kur andja t’rrok e dishrimi me t’dasht, m’përflak”, e cilla tue m’dal prej shpirtit, gjeti zemra t’hapuna qi e pranuen kyt za, dhe vullnesa dashamirse qi e banën me krahë kyt kumtim.
Krijimi, tue m’rrëmby n’turravrapin e shkulmit dhe vërshimit, pahiri duket se la do gjana me shkue jo kah e përsosuna. Fundja faji i zemrës nuk mundet me ken pendim estetik, por kur zjarmet prajn e vërshimi i magmës së shpirtit ka xan vend, tue kqyr ma ftohtë, do gjana pahen e sfida e t’përsosunës s’t’len t’paqt, t’nguc, t’ysht me u përmend, ndoshta edhe tue ken pranues sygjerimesh dashamirse e diskutimesh frutdhanse.
Jozef Radi, i cilli ka nji blog bash t’mir’, https://www.radiandradi.com, lypi me e publiku tekstin, me e ba pjesë të bashkësis së gjanave t’andshme qi ai ka publiku duke e kthye kyt blog në një t’mundshme fort t’bujrashme e cilësisht t’pasun. Njiherash m’lypi leje me ba ndonji ndërhyme t’vockël n’shërbim t’nevojës për ta mirësue njat zjarm qi përpushi ky moment shpuzë impresioni për Shkodrën.
Tue marr leje prej jush po due me e falenderu publikisht për vlerësimin qi ai i bani këtij shkulmi impresioni malli dhe kujtese, por ma s’shumi për do përkujdesje qi bashkëndamë n’lidhje me përsosjen e t’shkrumit gegnisht. Si një sy ma kthjellët e përvojë ma e sprovueme m’bani do këshilla n’shërbim të mirësimit të t’këndumit geg, njiksaj vlere qi fatmirësisht po gjen çdo dit’ e ma shumë lëvrues. Dora-dorës, na, t’tan si jena tue u përpjek, tue ken t’hapun e bashkpunues, tue shkue te besimi i t’vyemes përulsisht, njimendena për t’themeltën e nevojës për njani-tjetrin.
Jo çdo gja qi merr bekimin hyjnor t’krijimit mundet me meritu me ken yll e me shndrit n’qiellin e andjeve tona t’kungimit estetik. Gjithqysh ai e mbush me vezullim, kah syni e rrok, sepse gjithnji na shohim çka dishrojmë, por kur zjarmi pran e syni lyp me pa ma kjart, pikas do njolla t’errta, t’cillat duhet dlir prej nji përkujdesi qi i blaton t’përsosunes, çka ka ma t’vyme, kohën dhe besimin te t’merituemit të gjanave qi tue dal prej zemrës, shejtnohen.
Tue u dakordsue me tançka biseduem, na i bame nji shërbim s’pariher qytetaris dhe s’dyti, asaj qi e fisnikron krijimin, ngulmin me kërkue paprà njat qi asht ma e mira, si shërbesë e nji sensi t’epërm estetik.
T’paçim Shkodër qi na bane me u ndi fryma jote!
Albert Vataj, 26 janar 2018