Si i trajtonte kundërshtarët politik “regjimi i Zogut!”
nga Saimir Kadiu
Cikli “Kujtime të një kohe tjetër”
Tomor Cerova, profesori im i Ekonomisë së Industrisë, në Fakultetin Ekonomik në vitet ‘80, u largua nga kjo jetë 37 vjet më parë, në një ditë dhjetori të vitit 1986!
Në përvjetorin e vdekjes së tij, dua të paraqes një rrëfim të sinqertë dhe shumë domethënes të Prof. Tomor Cerovës gjatë një leksioni në vitin akademik 1985-1986.
Prof. Cerova, ishte i biri i Riza Cerovës (vrarë pas kryengritjes së oficerëve në vitin 1935, e njohur si Kryengritja e Fierit).
Riza Cerova ishte komunist dhe anëtar aktiv i Kominternit.
Prof. Tomori kishte studjuar 8 vite në Moskë për ekonomi nafte. Ishte antar i PPSH dhe disa kohë kishte qenë sekretari i parë i Rajonit 4 të PPSH për Tiranën.
Ai ishte një profesor praktik, trim dhe kishte kuptuar me kohë që sistemi nuk funksiononte, siç predikohej dhe burokracia komuniste po e mbyste në çdo pore shoqërinë shqiptare.
Shpesh leksionet i lidhte me case-study reale që ai kishte kaluar gjatë eksperiencës së tij të gjatë profesionale dhe jetësore. Me pak fjalë, ishte një profesor simpatik…
Për të treguar burokracinë e viteve ’80, njëherë na rrëfeu një histori personale…
***
Ishte mbremje… Po shikoja lajmet në TV kur bie zilja e telefonit…
-Jam Sulo Gradeci! – më thotë zëri nga ana tjetër e telefonit…
Kujtova se dikush po tallej me mua dhe iu përgjigja:
-Kohe dhe emër për shaka ke gjetur!
Sulua ishte skraparlli si unë, njiheshim, por nuk kishim ndonjë miqësi të ngushtë.
Ai e kuptoi habinë time dhe vijoi: – Mos u shqetëso, do të të vijë makina për 5 minuta. Ju kërkon, shoku Ramiz!
Pas 5 minutash erdhi vërtet makina dhe për disa minuta ishim tek Vila e Ramiz Alisë në Bllok.
Pasi më përshëndeti miqësisht me shpjegoi për çfarë më kishte thirrur. E shoqja e Presidentit Alia, kishte vdekur disa kohë më parë dhe ai po bënte një album me fotografitë e saj. Më pyeti për disa foto në Moskë, ku përveç meje dhe znj. Semiramis ishin edhe disa shokë të tjerë. Qëllimi i pyetjes ishte nëse këta shokë vazhdonin të ishin korrektë me vijën e partisë.
I dhashë informacionin, për të cilin më falenderoi.
Më pas më pyeti miqësisht për ndonjë nevojë personale apo familjare…
Çfarë t’i kërkoja Presidentit?!
Po e hedh një gurë njëherë mendova…
-Shoku Ramiz, nëna ime Ruzoja, i kaloi të tetëdhjetat, por nuk del dot nga shtëpia. Banojmë në katin e tretë në një pallat përballë Institutit të Kulturës Fizike.
A është e mundur ndonjë kat i parë në ndërtesat dykatëshe afër qendrës që kanë edhe pak oborr!
-Patjetër, – më tha ai, – do të flas me shokët Pirro dhe Llambi!
Sinqerisht u gëzova…
Pas tre javësh vajta në Komitetin Ekzekutiv të Tiranës, ku kisha disa miq dhe u tregova premtimin e numrit 1 të shtetit.
Ata buzëqeshën… Nuk kuptova gjë.
Vajta disa herë të tjera në Komitet, asnjë nuk takoja dot dhe përfundimisht iu gëzova apartamentit që kisha!!
Paralelisht me këtë histori ju rrëfej një tjetër histori…
Babanë tim, Riza Cerovën, e vranë forcat e Zogut, me 22 gusht 1935, pas shtypjes së Kryengritjes së Fierit.
Isha vetëm 5 vjeç… dhe mbeta jetim me nënën time.
Një vit më pas duhet të shkoja në shkollë…
Disa miq të babait u interesuan për mua dhe vajtën dhe takuan ministrin e Arsimit, z. Mirash Ivanaj… për të ndihmuar jetimin Tomor Riza Cerova!
Ai menjëherë dha urdhër që të regjistrohesha në një shkollë me konvikt në Elbasan.
Por miqtë e babait i bënë edhe një kërkesë tjetër ministrit… Është i vogël dhe javët e para do e shoqërojë nëna e tij. Por nuk kanë kokërr leku.
I menjëhershëm reagimi i ministrit human… Dha urdhër për paradhënie si dhe nxori nga xhepi disa monedha për një dhuratë për mua.
Në mbrëmje arritëm në Elbasan, drejt në konvikt bashkë me nënën time… Të nesërmen fillova shkollën.
“Unë isha i biri i Riza Cerovës. Ata ishin njerëzit e Ahmet Zogut.
Ata me kishin vrarë babanë…
(Titulli redaksional; foto ilustruese e Normales në Elbasan)