 ka qenë seminarist dhe më tej u shqua si përkthyes i klasikëve grekë, latinë, francezë.
Jeta
Leu djali i dytë i Prelë Shllakut dhe Pinës së Hilë Temalit, mes Lecit dhe Luigjit.){kind=link}
Skeda Biografike Gjon Shllaku (Wikipedia)
Gjon Shllaku (Shkodër 24 mars 1923 – 16 gusht 2003) ka qenë seminarist dhe më tej u shqua si përkthyes i klasikëve grekë, latinë, francezë.
Jeta
Leu djali i dytë i Prelë Shllakut dhe Pinës së Hilë Temalit, mes Lecit dhe Luigjit. Gjyshi i tij kishte rënë nga fundi i shek. XIX prej Logut të Gegajve të Shllakut në Shkodër, i ati kishte qenë blegtor në toka të marruna me qira. I ati i vdes qysh kur Gjoni ishte 1 vjeç, si rrjedhim duke mos e njohur të atin. Rritet jetim tek daja Ndoc Hilë Temali.
Tri klasët e para të fillores i kreu në shkollën françeskane, ndërsa klasën e IV-t dhe të V-të në shkollën shtetërore tek “Dugajtë e reja”. Më pas, më 24 shtator 1935 deri 9 dhjetor 1945, studioi në Seminarin Papnuer të Jezuitve duke bërë edhe vitet e larta të teologjisë dhe filozofisë1], zotëron mirë greqishten e lashtë, latinishten, frëngjishten dhe italishten2]. Filloi të shkruante me pseudonimin “Lyricus”.
Më 9 dhjetor 1946, ra në burg, ishte në moshën 23 vjeçare u dënua me burg të përjetshëm fillimisht si antar i grupit të “Bashkimit shqiptar”, si përfundim ka bërë 12 vjet në burgun e Burrelit dhe në baltat e Myzeqesë. Në burg u njoh me Hirësinë e tij, Át Visarion Xhuvani, me të cilin thellon njohuritë në greqisht1]. Pas daljes nga burgu më 19573] ka punuar te ndërmarrja Zukth-Kashta në Shkodër si llogaritar-normist deri në pensionim4]. Mbas rënies së regjimit gëzon njohjen e duhur të mundit të bërë, dhe vdes pak muaj mbasi mbushi të tetëdhjetat.
Përkthime dhe leksikografi
Një ndër mjeshtrat e këtij zanati, përktheu pjesë nga “De rerum natura” e Lukrecit dhe nga “Eneida” e Virgjilit kur ishte ende në Seminar. Në moshën 16 vjeçare, përktheu të plotë “Gjeorgjikat” e Virgjilit.1] 17 vjeç përkthen Ben Hur-in e Lju Uallasit2]. Përktheu tekste biblike nga greqishtja e vjetër, “Punët e Apostujve” dhe “Apokalipsi”5]. Në vitin 1965, shqipëron “Iliadën” në gegnisht që ribotua në standard më 1979, me 1995 boton shqipërimin e shtatë tragjedive të Sofokliut – përkthim që në kohë të regjimit nuk iu pranua nga Akademia, me “Kangët e Rolandit” (bot. më 2003) dhe “Le Cid” të Kornejit. Dy muaj përpara vdekjes mbaroi hartimin e “Fjalorit latinisht-shqip” të nisur prej shumë vitesh me afërsisht 65.000 fjalë. Ka lënë të pa përfunduar “Fjalorin greqisht-shqip” me rreth 18.000 fjalë. Bëri të flasë shqip Ovidin, Horacin, Shekspirin, Hygoin, Rasinin, De Musenë, Lamartenë, Shatobriandin deri tek Papa Gjon Pali i Dytë. Çmonte Nolin, Dakajn, Alkajn, Lacajn, Çomorën6].
Veprat
Ka shkruar po ashtu edhe vepra të vetat dramat “Dy Lekët”, “Judita dhe Holoferni” dhe “Skënderi e Zulejka”. Gjatë qëndrimit në burgun e Burrelit, nis më 1950 shkrimin e dramës “Skënderi dhe Zulejka”, që e përfundoi në aeroportin e Urës Vajgurore, Berat. Me anën e dy shkodranëve të rinj, teknikë të jashtëm në pistën e Beratit, u realizua dalja e veprës së vetme të shpëtuara. Shumë vepra të tjera i kanë mbetë pa u nxjerrë prej burgjeve dhe kampeve. Pas 47 vitesh i vëllai, regjizori Lec Shllaku, ia dorëzoi dorëshkrimin. Ky është i pari daktilografim që përfundoi në orën 20 dt. 20 nëntor 19997].
Mirënjohje
Më 1995, i jepet titulli “Profesor” nga komisioni i kualifikimit shkencor, me rastin e 80 vjetorit të lindjes i akordohet nga Presidenti i Republikës Alfred Moisiu urdhri “Mjeshtër i Madh” dhe nga Këshilli bashkiak i Shkodrës “Qytetar nderi i Shkodrës”1] me Urdhrin Naim Frashëri i Artë nga Presidenti, fitues i “Penës së Artë” për përkthimin e “Gjeorgjikave” të Virgjilit më 2001, fitues i “Diskut e Argjendtë” nga qeveria greke8].
Burime
1.abcd Milani P., Amaneti i fundit i Lec Shllakut, prelemilani.com, 23 korrik 2007.
2.ab Kraja F., Profesor Gjon Shllaku, helenisti i madh, Flaka. – Nr. 7381, 25 mars, 2003, f. 9.
3.Bushati Xh., Gjon Shllaku, ‘Iliada’ që përktheu Iliadën…, Shqiptarja.com suplementi Kulturë, 6 korrik 2014.
4.Jubica I., Gjon Shllaku, fisniku i fundit; Ars. – p. 3, 30 mars, 2003, p. 3.
5.Kush janë shkrimtarët dhe gazetarët shqiptarë të dënuar nga diktatura, Tirana observer, 25 shtator 2012.
6.Kelmendi Sh., Elegji për Kalorësin e fundit, Ars. – Nr. 8, 31 gusht, 2003, f. 5.
7.Dibra R., Trillet letrare të një përkthyesi: Gjon Shllaku, nderim me rastin e përvjetorit të lindjes së helenistit të madh, Koha Jonë. – Nr. 79, 24 mars, 2006, f. 20-21.
8Loloçi Ç., Ndahet nga jeta helenisti i madh, Gjon Shllaku, 21 gusht 2003.
(Krejt materiali i kësaj skede u punue nga Sait Saiti)
“Këndo Hyjneshë mënine e Akil Pelidit…!”
Ky është vargu i parë i kryeveprës botërore “Iliada” e Homerit. Një përkthim perfekt dhe i jashtëzakonshëm i autorit, megjithëse përballë kishte edhe sprova të tjera përkthimesh nga autorë mjaft të njohur si të tillë. Vargjet e para të poemës do të na shoqëronin deri në fund të vitit të dytë në fakultet, të deklamuara me pasion nga profesori ynë i nderuar Myzafer Xhaxhiu, dhe të përkthyera në gegnisht nga kolosi i përkthimit të Homerit, Gjon Shllaku.
Lavdi kujtimit të tij!