Skicë e poetes Anne Sexton, përmes një poezie
nga Artan Kafexhiu
Leksione urije*
“A m’pëlqen (ti) mua?”
E pyeta xhaketën blu.
Pa përgjigje.
Heshtja kërceu jashtë librave të tij.
Heshtja ra poshtë gjuhës së tij
e midis nesh u ul
e fytin ma zuri
e besimin ma mbyti,
e cigaret prej gojës m’shkuli.
Shkëmbyem fjalë qorre,
e unë s’qava,
e unë s’u luta,
errësira u ngjesh n’zemrën time,
e diçka që kishte qenë e mirë,
një lloj oksigjeni mirëdashës,
u shndërrua në gaz furre.
A m’pëlqen (ti) mua?
Sa absurde!
Ç’është një pyetje e atillë?
Ç’është një heshtje e atillë?
E qark, për çfarë po sillem,
gjëegjeza mbushur me çka heshtja e tij foli?
– Anne Sexton
*Anne Sexton ishte një poete amerikane, fituese e Pulizer Price për poezi, 1967. Poezia e saj futet në llojin e poezisë (vet)rrëfyese, e vet botës intime, mendimeve të poetes. Tema është rreth urisë për dashuri, të cilën ajo e kërkon, ndërkohë ajo merr si përgjigje veç heshtjen. Në rastin e saj, ky kërkim i pashpresë ka nënshtresa të tjera, ka një “tëist”, që lidhen edhe me pamundësinë për të marrë një përgjigje, për këtë dashuri fantazmagorike, që është ndoshta, veç në kokën e saj.
Siç dihet, ndërkohë talenti i saj poetik ishte një e vërtetë e prekshme, e mrekullueshme; mjafton të lexosh poezitë e saj. Por palumturia e saj në kërkim të diçkaje, që ishte në kufijtë e absurdit, imagjinatës së saj, lidhej edhe me një fakt mjekësor: ishte diagnostikuar si bipolare. Ishte në kujdesin e psikiatrit, e terapive, e ndoshta kjo poemë mund të ketë si subjekt kuruesin, kujdesuesin e saj, psikiatrin e saj, e ku përflitet për një lidhje romantike midis të dyve.
E solla si poemë edhe si temë, se shumë marrëdhenie të vështira çiftesh, që mund të kalojnë një jetë të tërë në betejëza të përditëshme, e konflikte, në esencë mund të kenë një arsye tepër bazike: një sëmundje mendore të njerit prej çiftit, mashkullit apo femrës. Mosnjohja, mosdallimi i detajeve të sëmundjes, e mungesa e diagnostikimit, e kthen jetën bashkëshortore, apo të një lidhje dashurije, por jo vetëm, në një kalvar të tmerrshëm.
Anne Sexton, kjo poete e talentuar, i dha fund jetës, pasi kishte paralajmëruar edhe në poezitë e saj, se vetvrasja ishte një nga zgjidhjet e pranueshme për të dalë nga ferri i vetes. Siç u zbulua më vonë, ajo kishte abuzuar fizikisht vajzat dhe burrin e saj. Vetë ajo kishte qenë e abuzuar fizikisht nga i jati.
℗Artan Kafexhiu (marre nga muri i Fb, 14 janar 2023)