Sokrat i vuejtun apo derr i kënaqun?! nga Migjeni (1911-1938)

Migjeni - Millosh Gjergj Nikolla (1911-1938) — **Migjeni – Millosh Gjergj Nikolla (1911-1938)**

Sokrat i vuejtun apo derr i kënaqun?!

nga Migjeni (1911-1938)

Në 27 maj 1933,

Migjeni boton në revistën “Illyria”

krijimin e tij të parë, prozën tejet tronditëse

“Sokrati i vuajtun – apo derr i kënaqun?”.

Një alternativë me dy ftyra, siç janë të gjitha alternativat. Tue u krue mbas veshi, rri njeriu përpara alternativës; dy ftyra – mbrapa nji ftyre asht Sokrati i vuejtun me rropatmet e veta e mbrapa së dytës ashte derri i kënaqun me trup të rrumbullakët të vetin. Te Sokrati nuk ke çka shef: dy sytë të tretun në rrashtë, disa shkarravina të palexueshme dhe një trup me do gjymtyrë të zhgatrrueme e pa asnjë vijë harmonike; e te derri ke çka shef: at frotë të kombinueme mbas rregullave strikt estetike, – e sidomos që të kënaqë synin – aj trup i majun e i shndoshë e me andje zhigatuni, dhe në fund ai bisht i përclluem në flakën e bukurisë hyjnore. Rri njeriu përpara kësaj alternative tue u krue gjithnji mbas veshi, ku e ha dyshimi – se nuk di se ç’ftyrë të zgjedhi.

Por, falemi Perëndisë! Praktik ashtu siç e ka dhanë natyra, në fund të fundit njeriu dijti me zgjedhë. Edhe dijti me zgjedhë fare mirë; aq mirë sa edhe krijesat e planeteve të tjerë, dhe ma të përparuem se njeriu, ja patën lakmi. Vetë Perëndia, tue i ra kokës me dorë, tha se nxënësi e kaloi mësuesin, dhe shumë-shumë u pendue se ç’shkathtësi i dhe njeriut. Njeriut iu shtue vullneti për t’u praktikue në shkathtësi. -E dikush dikur tha: “Nuk mundet me kenë shërbëtori ma i madh se zotnia e tij, as nxanësi ma i madh se mësuesi i tij.”

O vallë! Ç’ironi groteske.

Por a e dini se ku qëndron eureka (e gjeta!) e njeriut?

Ç’bani njeriu me alternativën? – (Ha fort’e qerrata duel njeriu). Sokrati kursesi nuk iu pëlqente, – por as derr nuk mund t’u bate që ta merrte ftyrën e tij. Derr! Vërtet se asht i lakmueshëm derri, por, sadokudo, do të ruhet dinjiteti njerzuer përpara botës – edhe se mikroskopike në pikëpamje të tolerancës morale. Atëhere, në këtë pezullim të njeriut, u zgjue në të ajo gja që nuk asht prej kësaj bote, ajo gjasend q’i thonë pjesa qiellore, hyjnore, perëndore e ku dij ma… u zgjue – edhe njeriu u ba batakçi. Ndrroi ftyrat: ftyrën e derrit ja vu Sokratit, e ftyrën e Sokratit ja vu derrit e në këtë të mbramin u mushniue vetë. Muer ftyrën e Sokratit të vuejtun – por vetëm ftyrën – e pjesën e mbrame ja muer krejt derrit. De jure u ba Sokrat, e de facto ishte derr. Mbet Sokrati i vuejtun me ftyrën e derrit – dhe mbet të vuejë edhe mbas vdekjes së vet. (Edhe këtu asht tragjedia e Sokratistëvet dhe nji arsye se njeriu zgjodhi të bahet derr). E njeriut – pos në skenë – nuk ja kande tragjedinë. Thashë se de jure u ba njeriu Sokrat, por de facto ishte derr. Krijesat nuk mund ta njofin se asht derr dhe e nderojnë si një Sokrat. Por ka i herë njeriu nuk mund t’i mshehi cilsinat e derrit dhe na paraqitet ashtu siç asht.

Kështu njeriu kalon nëpër shekuj. Në vend që të naltsohet ndër sfera të kullueta e të shklasi prej hyllit në hyll me hapa përparimi – njeriu poshtnohet e bahet derr dhe Sokratin e dëbon të fyem, tuj ja vu maskën e derrit.

Q’ashtu njeriu ja luejti lojën. Kujt? Vehtes, vehtes! – bërtet morali prej mërgimit.

Gazeta

“Unë” … e vrava Martinin! – nga Tom Ndini

Ndodhi nga jeta që s’harrohen kurrë… -nga Mal Berisha

Gjueti lepujsh në pyjet e veriut – nga Avis Gjyshja

Kongresi i Manastirit, tempulli i shkrimtarisë së alfabetit shqip – nga Emrije Krosi

Sokrat i vuejtun apo derr i kënaqun?!

nga Migjeni (1911-1938)

Related Images:

More articles

PËRGJIGJU Anulo përgjigjjen

Artikujt e fundit

Jozef Radi

Artikujt e fundit

Rrjedha e një manifestimi kulturor – letrar – shkencor – Monografi nga Isak Ahmeti

Stefania Maurizi – Pushteti i Fshehtë – Përse duan ta shkatërrojnë Julian Assange dhe Wikileaks

“Unë” … e vrava Martinin! – nga Tom Ndini

Ndodhi nga jeta që s’harrohen kurrë… -nga Mal Berisha

Gjueti lepujsh në pyjet e veriut – nga Avis Gjyshja