Sokrati dhe Injoranca
“I mençur është vetëm ai që e di se s’di,
dhe jo ai që mashtron veten si i ditur,
sepse kështu injoron injorancën e tij.”
Sokrati i kushtoi shumë kohë nga jeta e tij hetimit të natyrës së dijes dhe injorancës.
Sipas filozofit grek, injoranca është rrënja e çdo të keqeje: Sokrati argumentoi se njerëzit kryejnë veprime të gabuara jo nga e keqja e brendshme, por nga injoranca. Ata që veprojnë keq në të vërtetë besojnë se po bëjnë mirë.
Përkundrazi, dija është çelësi i një jete të virtytshme. Njohja e vetvetes dhe e botës rreth nesh na lejon të marrim vendime të informuara dhe të veprojmë në mënyrë etike.
Për Sokratin, njohuritë nuk fitohen në mënyrë pasive, por përmes dialogut të vazhdueshëm dhe analizës kritike të ideve të dikujt. Metoda e tij e famshme, e bazuar në pyetje – përgjigje, synonte të nxiste mendimin kritik dhe të nxirrte në pah kontradiktat në bindjet tona.
Kur Kerefonti, një mik personal i Sokratit, pyeti Orakullin e Delfit, më i rëndësishmi nga të gjithë orakujt grekë, se kush ishte njeriu më i mençur, Pitia iu përgjigj: “Sokrati”.
I informuar për përgjigjen e tij, Sokrati e komentoi atë duke thënë se urtësia e tij konsistonte në njohjen se ai nuk dinte asgjë, ndërsa bashkëqytetarët e tij ishin të bindur se ata dinin atë që në të vërtetë, nuk dinin.
Reflektimet e Sokratit mbi injorancën dhe njohurinë janë më të rëndësishme se kurrë sot. Në një epokë të dominuar nga informacioni, është thelbësore të dish të dallosh burimet e besueshme nga ato të rrejshme dhe të zhvillosh të menduarit kritik, në mënyrë që të mos biesh viktimë e manipulimit.