Visar Zhiti
për dorëshkrimin “Ato vite të paharruara tridhjetë…”
I dashur Prof. Lazёr,
vlerёsimet dhe gjёrat qё mё kanё pёlqyer më shumё nuk po t’i rishkruaj.
Po shёnoj vetёm vёrejtjet qё kam menduar atёherё kur e lexova dorshkrimin dhe s’e di a do tё vlejnё pёr ju sot.
Të falenderoj sё pari si njeri dhe si autor i kёtyre kujtimeve, të viteve ’30, sepse ndёrsa koha ikёn duke i marrё me vete tё vetёt, njё demiurg i ri i rikrijon ato.
Dhe s’kam se si mos t’ua di pёr nder.
Libri ёshtё shkruar me kopetencё totale.
Koha zotёrohet, edhe mentalitetet, edhe politika e filozofia e saj.
Njёkohësisht ndjehet autoriteti i kujtimtarit.
Ai s’ёshtё aspak inferior ndaj kolegёve tё viteve ’30-të, as i magjepsur nga fama qё iu dha e ardhmja dhe as i zhgёnjyer nga nёnvlerёsimet e padrejta apo fragmentet e harresёs.
Njё gjё mё habit: autori nuk vuan nga ndonjё kompleks (i mosmirёnjohjes apo i fatit tё vet). Nё kёto kujtime, ai ёshtё i gjerё, zemёrbardhё, i urtё dhe pasionant i drojtun.
Tjetёr: sikur s’ka hatёre, jeni i drejtё dhe vlerёsues pёr kёdo. Mё shumё se sa kritik, jeni jurist. Dhe do tё thosha se kjo vepёr ёshtё parё nёn optikёn e juristit. Pakёz ftohtё. Ashtu siç i duhet historisё. Pra disi fotografike, e fiksuar e ngrirё. Dhe anohet nga analizat e mendimit dhe ideve tё autorёve.
Unё, si lexues i kёsaj kohe shfaq ambicjen qё tё ma ngjallёsh sa më shumë tё jetё e mundur. Dua ta ndjej atë tё pёrditshmen tёnde, me detaje: ç’bёje; ku i gjeje librat; si ku dhe kur i lexoje; ç’bisedonit; kё takoje; ç’të thosh p.sh. Migjeni pёr kёtё apo atё gjё edhe për atё më kot fare; si e pinte kafenё ky apo ai shkrimtar; si krihej; si sёmurej; kishte apo s’kishte frikё nga vdekja??
Do tё mё pёlqente tё alternohej kronika, e ftohta, e zymta me frymёn e njeriut.
Kёto ishin disa nga impresionet e leximit tё atёhershёm.
Tё merret nё konsideratё me rezerva çka po ju shkruaj.
Vepra ёshtё me interes dhe e shkruar me sigurinё e shkrimtarit.
Miqësisht Visari