Zef Serembe (Giuseppe Serembe)
(6 mars 1844 – 31 dhjetor 1901)
Më 31 dhjetor 1901, ndërroi jetë në moshën 57-vjeçare në São Paulo të Brazilit, Zef Serembe, një nga poetët lirikë të letërsisë arbëreshe. Por ndryshe nga poetë të mirënjohur romantikë si Naim Frashëri, Zef Skiroi e Jeronim de Rada, Serembja qëndron larg predikimeve. Ai vetëm artikulon ndjenja. Vargjet e Serembes dallohen për tonet rropatëse e depresive, reflektim ky i ngjarjeve dëshpëruese dhe tragjike të jetës së tij, dhe jo vetëm aq.
Sipas albanologut Robert Elsie, e gjitha nisi kur Serembja i ri, i dashuruar me një vajzë nga katundi i tij, San Cosmo Albanese (Strigari) pësoi një goditje të rëndë psikologjike. Vajza emigroi në Brazil bashkë me familjen e saj dhe më pas vdiq atje. Ai deshi që së paku të gjente varrin e saj, ndaj, më 1874, udhëtoi drejt Brazilit, por, pas atij epilogu të hidhur, jeta e tij mbeti e mbushur plot zhgënjime e dëshpërime, shpeshherë të shkaktuara nga varfëria dhe shëndeti i lig.
Përveç zhgënjimeve personale, Serembja përjetonte edhe vetminë kolektive të arbëreshëve, të diktuar nga rrethanat historike. Kjo u reflektua edhe në krijimtarinë e tij. Për shembull, vetmia e zhgënjimi nga të qenurit larg dheut të të parëve ndjehen në vjershën “Vrull”:
Zogj të bukur këndojnë me hare,
Po zëmra do më plasë mua në gji.
I helmuar e shkoj jetën te ky dhè:
Mërzitem në katund, në vetëmi.
Tërë shkëlqim m’hapet përpara deti,
Që zgjon te trutë e mi mendime shumë,
Zëmra m’u shqerr nga tmerri mua të shkretit,
Aq sa vetëm pushoj kur bje në gjumë.
Arbria matanë detit, na kujton
Se ne të huaj jemi te ky dhè!
Sa vjet shkuan! E zëmra nuk harron
Që ne turku na la pa Mëmëdhe…
Hakmarrja na jep shpresë e na ndriçon,
Por fryn era dhe akulli me zë,
Se ç’ka qenë Arbëreshi po harron:
Dhe s’i vjen turp aspak, po rri e fle.
Toni i zymtë ndjehet edhe në shumë poezi të vëllimit “Vjersha” të botuar në Milano në vitin 1926, plot një çerek shekulli pas vdekjes së tij.
Popullariteti i Serembes në vendlindje i habit studiuesit, sepse ai kaloi larg saj pjesën më të madhe të jetës së tij. Por si duket, popullariteti ka të bëjë me aftësinë e Serembes për të përfshirë në krijimtarinë e tij jo vetëm ndjenjat e veta por edhe botën shpirtërore të mbarë arbëreshëve.
Marrë nga muri i FB i Mid’hat Abdyl Frashëri, (Administratori)
.